Tatra RV-20 SAS
Ciężka 4-osiowa ciężarówka o wysokiej mobilności Tatra T816 została specjalnie zaprojektowana, aby spełnić specyficzne wymagania armii Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Ostatecznie Tatra wygrała kontrakt, na mocy którego łącznie sprzedano do tego kraju 1 100 wojskowych ciężarówek. Dostawy rozpoczęto w 1996 roku i zakończono w 1997 roku. Od 1998 roku ciężarówki te nosiły nazwę T816G3 LIWA, a pełne oznaczenie samego podwozia to Tatra 816-6ZVP8T 32 400 8×8.1R. Obecnie Zjednoczone Emiraty Arabskie są jedynym operatorem tej taktycznej ciężarówki o dużej mobilności. T816 należy do rodziny Tatra T815-6 lub Tatra Force.
W układzie konstrukcyjnym T816 powstała w wyniku ciągłej ewolucji modelu Tatra T815, który pojawił się w 1983 roku. Te wytrzymałe ciężarówki taktyczne zostały specjalnie zaprojektowane na potrzeby wojska i pracy w najtrudniejszych warunkach terenowych i klimatycznych. Pomimo tego, że T816 przypomina późniejsze z serii T815, pod wieloma względami jest od niego inny. Wykorzystuje bowiem wybrane specyficzne komponenty samochodowe, z których część ma pochodzenie zachodnie i co tu najważniejsze – była instalowana wyłącznie w tym modelu i nie oferowana w innych kompletacjach/konfiguracjach aut. Przede wszystkim do napędu zastosowano niemiecki silnik Deutz 1015C: wysokoprężny, widlasty, 8-cylindrowy (V8), chłodzony cieczą, z bezpośrednim wtryskiem paliwa, turbodoładowany, z chłodzeniem powietrza doładowującego, o pojemności 15,874 litra, przy średnicy cylindra i skoku tłoka równych odpowiednio 132 mm i 145 mm. Jednostka ta wystąpiła tu w nastawie o mocy maksymalnej 400 kW/544 KM przy 2100 obr/min i potężnym maksymalnym momencie obrotowym 2650 Nm w zakresie 1200-1400 obr/min. Silnik ten znajduje się pod i za kabiną oraz współpracuje z amerykańską 6-biegową (6 do przodu + 1 do tyłu), automatyczną skrzynią przekładniową Twin Dics TD61-1175 z przemiennikiem momentu obrotowego Twin Disc 8-FLW-1754-1. W trakcie pokonywania bezdroży napęd na osie przednie można załączyć (według części źródeł napęd na osie przednie jest stały). W takiej sytuacji, przy opcji wyłączenia napędu na przód, na drogach o twardej nawierzchni wybierana jest konfiguracja 8×4, aby uzyskać maksymalne zasięg i prędkość. Obie osie przednie są skrętne. Blokady mechanizmów różnicowych znajdują się między kołami i między osiami. Na wszystkich kołach, ze względu na przewidziany bazowy zakres użytkowania w warunkach pustynnych, założono wyłącznie pojedyncze ogumienie o rozmiarze 15.00R21. Centralny system pompowania opon sterowany z kabiny kierowcy pozwala na zmianę ciśnienia w oponach w zależności od warunków drogowych. .Ponadto kabina jest krótka, dzienna, 2-osobowa – dla kierowcy i pomocnika, z możliwością zwiększenia liczby miejsc do trzech poprzez wprowadzenie środkowego fotela. Dodatkowo kabina ta ma dosyć ciekawą szybę przednią, składającą się z czterech części – dwóch szyb czołowych i dwóch szyb bocznych – narożnych. Dlatego szybę czołową niekiedy określa się jako czteroczęściową.
Dostawy do Zjednoczonych Emiratów Arabskich objęły kilka wariantów pojazdów. Jednym z zaproponowanych był właśnie ciężki terenowy pustynny pojazd ewakuacji i ratownictwa technicznego – těžký vyprošťovací automobil, oznaczony jako RV-20 SAS. Model ten został opracowany specjalnie do celów wojskowych, ale może być również wykorzystywany w sferze cywilnej podczas klęsk żywiołowych.
Specjalistyczną zabudowę wykonała słowacka firma ZTS VVÚ KOŠICE a.s. z Koszyc. W skład specjalnego osprzętu ratowniczo-ewakuacyjnego wchodzi pięć zasadniczych elementów:
-
obrotowy żuraw;
-
wciągarka główna;
-
wciągarka pomocnicza;
-
tylne ramię – urządzenie holujące;
-
przedni lemiesz.
W pełni obrotowy – możliwy obrót w pełnym zakresie 360º – teleskopowy żuraw został opracowany specjalnie do celów wojskowych. Ma on więc stalowe osłony wszystkich najważniejszych części oraz wysięgnik teleskopowy o pojedynczym wysuwie i długości ramienia teleskopowego 3,2 m. Kąt pracy tego wysięgnika określono na od 0° do 55°. Ma on podstawowy poczwórny blok wysięgnika z liną końcową i pojedynczym hakiem. Maksymalny udźwig wynosi 15000/16000 kg, a maksymalny udźwig przy maksymalnym wysunięciu ramienia – 5000 kg. Minimalna wysokość podnoszenia równa się 2,15 m, maksymalna 7,9 m, z kolei maksymalna z dodatkowym przedłużeniem 11,35 m. Podczas pracy żurawia cztery hydraulicznie sterowane podpory znajdują się w pozycji wysuniętej. Szerokość auta z wysuniętymi podporami to 4900 mm. Automatyczne urządzenie poziomujące pozwala na pracę żurawia bez żadnych ograniczeń, nawet przy nachyleniu do 5°. Urządzenie ewakuacyjne składa się z wciągarki głównej wyposażonej w stalową linę o długości 100 m i średnicy 18 mm. Tę wciągarkę bębnową, hydrauliczną, z hamulcem tarczowym cechuje maksymalna siła uciągu na poziomie 240 kN (24 500 kg). Wyciągarkę główną można również wykorzystać do samodzielnego wyprowadzenia liny z przodu pojazdu. Ciężarówkę wyposażono także w wyciągarkę pomocniczą z liną o długości 300 m i uciągu 8,2 kN. Przedni sterowany lemiesz służy do usuwania przeszkód i kształtowania teremu. Lemiesz ten ma środkowe – centralne ucho, za pomocą którego podczas transportu można zabezpieczyć ramię żurawia w przypadku jego obrotu do przodu i zabezpieczenia w tzw. pozycji spoczynkowej – transportowej. Specjalne tylne podnoszone ramię – urządzenie holujące umożliwia natomiast holowanie pojazdu z amortyzowaną i podniesioną osią przednią (siła udźwigu 130 kN). Do tego RV-20 przy pomocy tylnego haka holowniczego może ciągnąć na drogach utwardzonych inne pojazdy o masie do 65000 kg. Poza drogami utwardzonymi ta wartość spada do 25000 kg..
Zabudowę uzupełnia wielkogabarytowa nadbudowa, pozwalająca na przewóz szerokiej gamy specjalistycznych narzędzi i osprzętu do prac ewakuacyjnych oraz narzędzi naprawczych, w tym zestawu do cięcia, szlifowania i spawania, przenośnego agregatu prądotwórczego lub innego sprzętu o łącznej masie do 7000 kg
Masa całkowita pojazdu Tatry 816-8×8 AV-20 to 32 315 kg, długość 12,588 mm – pozycja marszowa, długość samego podwozia 9215 mm, szerokość 2768 mm, wysokość całkowita 3243 mm, prześwit 380 mm, rozstaw osi 1650+3100+1450 mm, rozstaw kół – osie przednie 2042 mm, osie tylne 2015 mm, prędkość maksymalna na drodze 100 km/h (115 km/h), nachylenie boczne – maksymalny przechył boczny 30°, głębokość brodzenia 1250 mm, maksymalna wysokość pokonywanej przeszkody pionowej 600 mm, maksymalna szerokość rowu/okopu – 2000 mm,, zasięg – do 800 km – w zależności od warunków jazdy, zdolność pokonywania wzniesień – 100%.
Zgodnie z dostępnymi informacjami pojazd ten zbudowano tylko w jednym, prototypowym egzemplarzu. Pojazd ten brał mianowicie udział w przetargu na dostawę pojazdów ratowniczych dla armii Zjednoczonych Emiratów Arabskich, który odbył się na przełomie tysiącleci. Ostatecznie jednak żaden RV-20 nie został dostarczony siłom zbrojnym ZEA.
Tekst: Jarosław Brach
Zdjęcia: Producent
