Podczołgowa naczepa niskopodwoziowa Demarko klasy HET – typ ST 775-24W.H-PA – Kryptonim DZO dla Sił Zbrojnych RP

ST 775-24W.H-PA to zatem naczepa niskopodwoziowa, 7-osiowa – ma 7 linii osi, z czego 6 linii jest skręcanych – sterowanych hydraulicznie, dla poprawy manewrowości, w tym redukcji promienia skrętu. Bazowo jest ona dedykowana do transportu czołgów, innego sprzętu gąsienicowego, w tym inżynieryjnego, oraz innych ładunków w granicach swoich możliwości technicznych. Jeden z jej zasadniczych wyróżników konstrukcyjnych stanowi niezależne zawieszenie Demarko Independent Suspension – Kruptonim DZO – naczepa z niezależnym zawieszeniem. Przede wszystkim układ jezdny obejmuje niezależnie mocowane, obrotowe, wahliwe, niezależnie zawieszone, zawieszone hydraulicznie krótkie osie. Układ ten wykazuje bardzo wysoką odporność na złe warunki drogowe oraz atmosferyczne oraz cechuje się wyjątkową precyzją działania systemu zawieszenia. Przy tym budowa każdego, pojedynczego agregatu osiowego na ogumieniu bliźniaczym jest modułowa. Siłownik hydrauliczny został zamontowany centralnie nad osią. Każdy agregat pracuje indywidualnie oraz niezależnie w pionie jak i wahliwie, co bezpośrednio przekłada się na łatwość pokonywania terenowych odcinków dróg o nieregularnej nawierzchni. Stanowi to m.in. pochodną dużego skoku zawieszenia, wynoszącego aż 650 mm oraz o maksymalnych przechyłów bocznych wózków osiowych do 25°. Tym samym zaznacza się idealna współpraca sztywnej konstrukcji stalowej z niezależnym zawieszeniem hydraulicznym. Do tego dochodzą szereg czujników oraz maksymalna stabilizacja platformy ładunkowej kompensujące wszelkie przechyły, co razem wszystko gwarantuje niezrównaną mobilność taktyczną – dzielność terenową – tzn. mobilność taktyczna na najwyższym poziomie. Poza tym naczepę tę wyróżniają: radiowe sterowanie wszystkimi funkcjami, awaryjnie też ręczne, zmienna charakterystyka skrętu kół, adaptacyjne tłumienie zawieszenia oraz dwa niezależne obwody skrętu osi, dzięki czemu możliwy staje się zarówno skręt przeciwbieżny, jak i współbieżny. Uzupełnia to automatyczna kalibracja kół. W efekcie po zastosowaniu maksymalnych skrętów np. na rondach czy ciasnych zakrętach, po naciśnięciu jednego klawisza koła naczepy wracają do pozycji jazdy na wprost.

Kolejna kluczowa zaleta to szerokość bazowa równa 3 000 mm, którą za pomocą siłowników hydraulicznych zwiększa się do 3 500 mm. Jest to druga, oprócz innego rodzaju zawieszenia osi, istotna zmiana w porównaniu z naczepami dla wojska polskiego. Warto wskazać, że powyższe rozwiązanie objęto prawami patentowymi.

Następny zasadniczy wyróżnik to płynna regulacja wysokości sprzęgu w zakresie 1 250 mm – 1 650 mm. Regulacja ta odbywa się hydraulicznie, a kompensacja obciążeń jest możliwa również za pomocą łabędziej szyi. W rezultacie naczepę tę da się podłączyć do całej gamy ciągników siodłowych, przy zmianie sworznia z 2- na 3,5-calowy i odwrotnie – tzn. bez problemy może ona współpracować zarówno z typowymi szosowymi i lekko uterenowionymi ciągnikami w układach napędowych 4×2, 6×2 i 6×4, ciężkimi balastowymi szosowymi w układach napędowych 8×4 i 8×6, jak i wybitnie wojskowymi, uterenowionymi 3-osiowymi w układzie napędowym 6×6, 4-osiowymi uterenowionymi w układzie napędowym 8×8 z tylnym ogumieniem bliźniaczym oraz terenowymi 4-osiowymi w układzie napędowym 8×8, z wyłącznie pojedynczym ogumieniem, w tym asymetrycznym i/czy balonowym. Element ten zasadniczo wpływa na zdecydowany wzrost elastyczności i ekonomiczności (ekonomizacja) eksploatowanego sprzętu. Przykładowo pustą czy obciążoną w niewielkim stopniu naczepę z jednej jednostki do drugiej może holować zwykły szosowy ciągnik siodłowy. W rezultacie tabor da się dobierać lepiej w zależności od założonych do wykonania prac oraz bieżącej sytuacji taktycznej.

Ponadto naczepa została wyposażona w szereg czujników, w tym: inklinometry, akcelerometry, encodery – dzięki którym możliwa stała się aktywna kontrola pracy/poziomowania platformy załadunkowej. W rezultacie, w porównaniu a naczepami z zawieszeniem szczególnie zależnym – opartym na sztywnej belce osiowej, czy nawet naczepami z zawieszeniem niezależnym z półosiami, możliwe są:

• niezwykle sprawne pokonywanie odcinków terenowych – ten rodzaj naczepy od strony układu jednego wyróżnia się niezrównaną mobilnością taktyczną;

• maksymalna stabilizacja platformy, gdzie zawieszenie kompensuje wszelkie przechyły. Powyższe okazuje się wyjątkowo pomocne w trakcie jazdy z ładunkiem m.in. po krętych, górskich/górzystych odcinkach dróg, gdyż przekłada się na wzrost bezpieczeństwa tego przewozu oraz powoduje, że nawet z ciężkim ładunkiem (głównie skupionym, jak czołgi) w tych warunkach topograficznych zestaw może się poruszać nieco szybciej niż przy w przypadku naczep z innymi układami zawieszenia.

1 KONSTRUKCJA nklinometry, akcelerometry, encodery, niezależnie mocowane, obrotowe, wahliwe, zawieszone hydraulicznie.

2 NAJAZDY W pełni hydraulicznie sterowane najazdy z możliwością regulacji rozstawu.

3 ZAWIESZENIE Niezależne zawieszenie hydrauliczne o skoku 650 mm o maksymalnych przechyłach bocznych do 25°.

4. POKŁAD Innowacyjny, objęty prawami patentowymi pokład o zmiennej szerokości w zakresie 3 000 mm – 3 500 mm. 4

5 ŁABĘDZIA SZYJA Płynna regulacja wysokości sprzęgu w zakresie 1 250 mm – 1 650 mm, dodatkowo wyposażona w kompensację obciążeń.

6 SYSTEM HYDRAULICZNY Dzięki autorskiemu systemowi DISTM (Demarko Independent Suspension) naczepa dedykowana jest do wszelkich warunków drogowych.

7. Idealna współpraca sztywnej konstrukcji stalowej z niezależnym zawieszeniem hydraulicznym.

W trakcie ekskluzywnego wywiadu, udzielonego redakcji www.transport40.com na targach Eurosatory Sebastian Bil stwierdził, że naczepa HET – typ ST 775-24W.H-PA – stanowi bardzo dobrą propozycję na rynku sprzętu transportowego tego rodzaju. Jest to nadal produkt niezwykle innowacyjny, który na tę chwilę proponuje niewielu konkurentów. Do tego systematyczny wzrost masy własnej czołgów i powoli przekraczanie przez nie granicy masy własnej na poziomie 70000 kg jest już bardzo dużym wyzwaniem do konstruktorów wyrobów tego typu. Przede wszystkim liczba osi nie może rosnąć w nieskończoność – siedem linii już oznacza pewne problemy i wyzwania, a 8 linii będzie oznaczało kolejne, w tym zasadnicze – związane ze wzrostem stopnia skomplikowania budowy. Jednocześnie nacisk na linię osi nie może przekroczyć 12000 kg. Przy tym masa własna naczepy przekroczy 20000 kg. Jeśli doda się do tego masę czołgu powyżej 70000 kg i masę samego ciągnika na poziomie kolejnych 20000 kg, uzyskuje się zestaw o rzeczywistej masie całkowitej równej nawet 110000-115000 kg. Co z kolei, pomimo nieprzekraczania nacisków jednostkowych, może się jawić jako istotne wyzwanie dla licznych obiektów mostowych położonych poza głównymi drogami. W takim układzie HET – typ ST 775-24W.H-PA zapewnia jeszcze pewne rezerwy nośności, do przynajmniej 72000-74000 kg, tak by ta niezwykle niebezpieczna spirala wzrostu wymagań nośnościowych dla naczep podczołgowych ze względu na wzrost masy własnej czołgów jeszcze na jakiś okres została przynajmniej częściowo opanowana. Niemniej w przyszłości nie można wykluczyć konieczności przedstawienia przez Demarko także 8-osiowej naczepy klasy HET. W takim przypadku 7-osiowa ST 775-24W.H-PA będzie stanowiła doskonałą opcję wyjściową, w oparciu o którą da się zaprojektować potężniejszy wariant. Szczególnie ważne będą tu zachowanie wysokiej dzielności terenowej oraz manewrowości, gdyż zwiększeniu liczny osi/linii osi raczej nie będzie towarzyszył wzrost długości całkowitej pojazdu. 

  Tekst: Jarosław Brach

  Zdjęcia: Producent