Nowe w pełni elektryczne ciężarówki MAN eTGX i eTGS
W portfolio MAN eTruck dostępne są eTGX dla transportu dalekobieżnego oraz eTGS dla dystrybucji. Dzienny zasięg od 600 do 800 km, w przyszłości do 1000 km. Wysokie moce ładowania dzięki standardom ładowania MCS (750 kW) i CCS (375 kW) z możliwością konfiguracji gniazda CCS w wielu pozycjach. Technologia akumulatorów opracowana w Niemczech przez firmę MAN specjalnie dla pojazdów użytkowych. Trzy, cztery, pięć lub sześć modułowo zestawianych pakietów akumulatorów dla optymalnej elastyczności użytkowania i możliwości zabudowy nadwozia. Zredukowana liczba akumulatorów umożliwia uzyskanie aż do 2,4 tony dodatkowej ładowności, w zależności od zadania transportowego i wymagań dotyczących zasięgu. Dostępne są liczne warianty ciągników siodłowych i podwozi, również z bardzo krótkimi rozstawami osi od 3750 mm dla wszystkich popularnych kombinacji naczep i nadwozi. Ciągnik siodłowy i podwozie przygotowane fabrycznie do transportu objętościowego o wysokości wewnętrznej do trzech metrów. MAN eKonsultacje 360° – od doradztwa w zakresie floty, przez rozbudowę infrastruktury ładowania, po usługi cyfrowe do analizy i planowania tras, w oparciu o wieloletnie doświadczenie z autobusami elektrycznymi i autami dostawczymi.
Sprzedaż pierwszej w historii firmy elektrycznej ciężarówki stanowi kolejny kamień milowy w dekarbonizacji transportu towarowego. Na różnych rynkach złożono już około 700 zamówień tej ten typ pojazdu. Pierwsze 200 egzemplarzy trafi do wybranych klientów już w 2024 roku, a od 2025 roku, wraz ze wzrostem zamówień, rozpocznie się produkcja wielkoseryjna w fabryce MAN w Monachium. Dzięki zlokalizowanemu w zakładzie w Monachium eMobility Center około dwa lata temu MAN położył kamień węgielny pod rozwój nowych elektrycznych modeli ciężarowych eTGX oraz eTGS i zainwestował znaczne środki w przygotowania do mieszanej produkcji wariantów z silnikami wysokoprężnymi i elektrycznymi. Od tego czasu zbudowano też 50 prototypów, a około 4000 pracowników produkcji i sprzedaży zostało przeszkolonych w zakresie przejścia na elektromobilność. W zakładzie MAN w Norymberdze firma inwestuje także około 100 milionów EUR w uruchomienie produkcji akumulatorów. Friedrich Baumann, członek zarządu ds. sprzedaży i rozwiązań dla klientów w MAN Truck&Bus, przy okazji inauguracji sprzedaży eTrucka, pod koniec 2023 roku, stwierdził „Aby osiągnąć cel 1,5 stopnia określony w paryskim porozumieniu klimatycznym, my, branża pojazdów użytkowych, musimy wykonać swoją część pracy i w zrównoważony sposób zmniejszyć emisje CO2. Kluczem do tego są elektryczne ciężarówki. Jako producent pojazdów użytkowych, w ostatnich latach przygotowaliśmy się do tej epokowej transformacji, stając się solidną i patrzącą w przyszłość firmą, aby móc sprostać wysokim inwestycjom w nową technologię. Wraz ze sprzedażą naszych premierowych eTrucków rozpoczynamy nową erę transportu neutralnego dla klimatu. Już w 2030 roku co druga ciężarówka MAN zarejestrowana w Europie będzie miała napęd elektryczny. Aby osiągnąć ten cel, niezbędna jest jednak ogólnokrajowa infrastruktura ładowania. Dlatego potrzebujemy znacznie przyspieszonej ekspansji w Europie do 2030 roku do co najmniej 4000 megawatowych punktów ładowania w Niemczech i 50 000 wysokowydajnych i megawatowych punktów ładowania”.
Dla projektantów MAN od samego początku było jasne, że ogólnokrajowe przejście na elektromobilność powiedzie się tylko wtedy, gdy nowy eTruck nie będzie w niczym ustępował odpowiednikowi z silnikiem diesla pod względem praktyczności i użyteczności, ale przede wszystkim pod względem możliwości łączenia z szeroką gamą zabudów. Równie ważna pozostaje przedsprzedażowa faza konsultacji, jako niezbędna podstawa udanej eksploatacji.
Od eKonsultacji do eServices
Podczas gdy pracownicy działu rozwoju ciężko pracują, aby napęd elektryczny w ciężarówkach był odpowiedni dla wszystkich obszarów zastosowań i wykorzystania w transporcie drogowym, zespół MAN Transport Solutions już teraz nieprzerwanie pracuje nad przygotowaniem firm transportowych do tej nowej ery. Również po stronie użytkownika potrzebna jest transformacja na drodze do eTrucka. Wsparcie w tym procesie zapewniają kompleksowe eKonsultacje 360°, przygotowywane przez MAN Transport Solutions. Dzięki nim podmiot pomaga klientom rozpocząć przygodę z elektryfikacją. Dzięki kompleksowym eKonsultacjom 360° MAN sprawdza bowiem, czy dane trasy mogą być obsługiwane przez pojazdy elektryczne i czy ich eksploatacja będzie ekonomiczna. W ten sposób pomaga wyznaczyć, a następnie osiągnąć cele dotyczące ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Oprócz doradztwa w zakresie odpowiednich pojazdów, takie wsparcie obejmuje mianowicie uwzględnianie specyficznych dla klienta warunków operacyjnych, takich jak optymalizacja kosztów, analiza tras, optymalizacja floty oraz, w oparciu o to, niezbędne doradztwo w zakresie infrastruktury ładowania. Dodatkowe wsparcie zapewniają narzędzia cyfrowe, takie jak nowy MAN eReadyCheck, za pomocą którego klienci mogą sprawdzić, w jaki sposób ich trasy dostaw mogą być obsługiwane wyłącznie pojazdami elektrycznymi, lub MAN eManager, za pomocą którego menedżerowie floty mogą monitorować ważne informacje o stanie naładowania wszystkich pojazdów we flocie.
Dotychczas eKonsultacje zostały zrealizowane dla setek europejskich klientów. Koncernowa sieć ekspertów została już doceniona przez użytkowników wspartych w zakresie opracowywania całościowych strategii elektryfikacji ich floty. Ważną z tym rolę pełnią infrastruktura ładowania pojazdów i dostawy energii. Dlatego wraz z klientem są wspólnie opracowywane projekt infrastruktury ładowania oraz optymalna strategia dostaw energii dla danej firmy.
Generalnie eKonsultacje 360° dla ekosystemu eMobilności zawierają:
1. Obliczanie zasięgu i zużycia energii
Analiza aktualnie pokonywanych tras
Określenie kluczowych czynników wpływających na zasięg pojazdów (ładowanie, topografia, dodatkowe odbiorniki mocy, warunki pogodowe)
Symulacja potencjalnych zasięgów dla zróżnicowanych scenariuszy
2. Analizowanie sieci / planowanie trasy
Symulacja i, w razie potrzeby, optymalizacja tras z wykorzystaniem pojazdów elektrycznych
Opracowanie najlepszej konfiguracji floty pojazdów klasycznych i elektrycznych dla danej firmy
Analiza szacunkowej redukcji emisji dwutlenku węgla dzięki przejściu na eMobilność
Analiza efektywności kosztowej
3. Koncepcję infrastruktury ładowania
Symulacja rozmaitych schematów ładowania dla danej floty, w tym określenie potrzeb związanych z infrastrukturą ładowania oraz opracowanie dopasowanej do nich strategii ładowania;
Instalacja infrastruktury ładowania dla danej lokalizacji
Opracowanie scenariuszy publicznego ładowania
4. Ładowanie pojazdów i koncepcję energetyczną
Prognozowane zużycie energii w oparciu o planowane trasy
Opracowywanie i weryfikowanie koncepcji bezpiecznych dostaw energii, np. poprzez unikanie
szczytowego obciążenia
Definiowanie strategii energetycznej uwzględniającej potencjał optymalizacji (w kontekście zużycia energii i konkretnych oczekiwań firmy) dla wybranego danego dostawcy energii elektrycznej
5. Przebudowę floty
Opracowanie długoterminowego planu całkowitej elektryfikacji własnej floty
Określenie zapotrzebowania na energię elektryczną oraz wymagań dotyczących rozbudowy infrastruktury ładowania (np. w kontekście planowanych większych inwestycji w infrastrukturę i zwiększonego zapotrzebowania na przyłącza energetyczne od danego dostawcy)
Strukturyzacja wyliczeń opłacalności i planów inwestycyjnych zgodnych z długoterminowymi
programami wsparcia
6. Usługi i szkolenia
Doradztwo w zakresie dostosowania wyposażenia warsztatu i procedur działania
Projekty szkoleń BHP i kursów bezpiecznej obsługi systemów wysokiego napięcia
Wsparcie w zakresie definiowania technologii i odpowiednich szkoleń dla pracowników
Ogólnie takie kompleksowe podejście koncernu do wdrażania elektromobilności ma zabezpieczyć optymalne wsparcie w codziennej pracy dzięki zaawansowanym rozwiązaniom cyfrowym. Tym samym, dzięki swojemu doświadczeniu w zakresie pojazdów elektrycznych, MAN umożliwia
ekonomiczne wprowadzenie elektromobilności do branży pojazdów użytkowych.
Oprócz produktu i jego zastosowania, MAN angażuje się w rozbudowę infrastruktury ładowania: wraz z Daimler Truck i Volvo Group, TRATON GROUP założył spółkę joint venture w celu utworzenia co najmniej 1700 wysokowydajnych punktów ładowania na lub w pobliżu autostrad i węzłów logistycznych w całej Europie. Ponadto MAN ma w swoim portfolio własną ofertę infrastruktury ładowania dla klientów. W tym zakresie współpracuje na różnych rynkach z producentami infrastruktury ładowania, takimi jak ABB, Heliox i SBRS. Dodatkowo, polska filia MAN podpisała 8 maja 2024 roku.umowę współpracy z firmą Ekoenergetyka Polska.
Modułowe pakiety akumulatorów i możliwości ładowania
Korzystanie z pełnego potencjału bezemisyjnego układu napędowego ciężarówki zależy głównie od akumulatora. Z tego powodu premierowe eTruck mają na wyposażeniu akumulatory, które zostały specjalnie zaprojektowane w norymberskim zakładzie MAN i są produkowane w Niemczech. Mają one autorskie ogniwa zoptymalizowane pod kątem zastosowań w pojazdach użytkowych. Do tego dochodzą zaawansowane rozwiązania techniczne, wynikające z korporacyjnego know-how związanego z produkcją samochodów/autobusów/ciężaróweNowe typy eTGX i eTGS cechują się dużą różnorodnością konfiguracji akumulatorów. Sześć pakietów akumulatorów, z których dwa są zainstalowane pod kabiną i do czterech kolejnych z boku ramy auta, oferuje do 480 kWh użytecznej pojemności akumulatora dla dziennych przebiegów od 600 do 800 kilometrów. Opracowane przez MAN specjalnie do wykorzystania w pojazdach użytkowych, będą produkowane wielkoseryjnie w zakładzie w Norymberdze od 2025 roku. Dzięki składowi chemicznemu ogniw NMC i specjalnie opracowanemu zarządzaniu temperaturą, zestawy akumulatorów zabezpieczają wysoką gęstość energii przy kompaktowej konstrukcji, długą żywotność i szybkie ładowanie – nawet przy niskim poziomie naładowania akumulatora i niskich temperaturach zewnętrznych. Oznacza to, że optymalną konfigurację pojazdu pod względem zasięgu, ładowności i czasu ładowania można wybrać dla każdej charakterystyki zastosowania – od dostaw do supermarketów w centrum miasta, przez regionalne dostawy materiałów budowlanych, po transport na duże odległości w logistyce produkcyjnej. Na przykład operacje w miejskim transporcie dystrybucyjnym zwykle wymagają krótszych dziennych zasięgów do 250 kilometrów, a ładowanie odbywa się w nocy, w bazie logistycznej po powrocie z trasy. Zarazem ta ,odułowa koncepcja akumulatorów w eTGX i eTGS daje możliwość wyposażenia auta w tylko trzy lub cztery zestawy akumulatorów zamiast sześciu, w ten sposób redukując masę samochodu nawet o 2,4 tony oraz gwarantując większą dostępną ładowność i niższe zużycie energii przy częściowych załadunkach lub pustych przejazdach.
W kwestii obsługi serwisowej i napraw, to częstotliwość przeglądów akumulatorów w dużej mierze zależy od konkretnego zastosowania eTruck. W związku z tym, są one określane indywidualnie dla każdego pojazdu. Bardzo pomocna w tym zadaniu jest bieżąca analiza danych akumulatora. Dzięki tym danym, MAN ServiceCare ustala harmonogram serwisowania, następnie konsultowany z klientem. Przy tym eksploatacja eTruck może wymagać rzadszego serwisowania i być mniej podatna na zużycie w porównaniu z pojazdami napędzanymi silnikami wysokoprężnymi – zależy to w dużej mierze od sposobu użytkowania.
Kolejna tematyka, to naprawa zamiast wymiany, gdyż akumulatory wysokonapięciowe znacząco wpływają na koszt zakupu elektrycznej ciężarówki. Dlatego, zarówno ze względów ekonomicznych, jak i ekologicznych koncern zazwyczaj stara się nie wymieniać akumulatora na
nowy, ale go naprawić w rozsądnej cenie (dotyczy to najczęściej spotykanych usterek). W oddziałach serwisowych już teraz więc trwają prace nad wytypowaniem potencjalnych usterek oraz nad opracowaniem oprogramowania diagnostycznego i odpowiednich procedur naprawczych. W ten sposób MAN przygotowuje się do zintensyfikowania produkcji elektrycznych samochodów. To jego kolejny krok w kierunku bardziej zrównoważonej przyszłości.
Poza tym opracowane przez MAN mocowanie wysokonapięciowych zestawów akumulatorów umożliwia ich szybki demontaż, co do tej pory było procesem czasochłonnym. Oprócz odłączenia okablowania peryferyjnego, wystarczy teraz poluzować śruby blokujące i przesunąć akumulator na bok, aby w ten sposób zaoszczędzić sporo cennego czasu
Wreszcie, dzięki udoskonalonemu ładowaniu megawatowemu, z mocą do 750 kW, cały proces zajmie tylko 45 minut (zależnie od wybranego zestawu akumulatorów). Oprócz standardu CCS o mocy ładowania do 375 kW, od samego początku sprzedaży MAN będzie bowiem oferował znacznie mocniejszy standard ładowania megawatowego (MCS) do szybkiego ładowania podczas przerw w czasie jazdy, który początkowo umożliwi 750 kW, a w późniejszym etapie rozwoju nawet ponad jeden megawat mocy ładowania. Również w tym przypadku firma pomyślała o jak największej elastyczności dla klientów posiadających stacje ładowania w różnych lokalizacjach swoich baz. W rezultacie dodatkowo klient może wybierać spośród trzech pozycji gniazd ładowania w pojeździe, które znacznie ułatwiają obsługę. Dwa złącza CCS można dowolnie łączyć po lewej i prawej stronie za przednim nadkolem lub po prawej stronie ramy z tyłu. Zamiast lewego przedniego złącza CCS można też zamówić złącze MCS. System zarządzania akumulatorami (BMS) MAN zapewnia, że akumulatory są zawsze w optymalnym stanie roboczym w odniesieniu do stanu ładowania poszczególnych ogniw, monitorowania napięcia i natężenia, optymalnej regulacji temperatury i monitorowania izolacji podczas ładowania i jazdy.Generalnie zasięg, żywotność i wydajność nowoczesnych akumulatorów oraz zrównoważona
infrastruktura ładowania to dwa kluczowe zagadnienia związane z przejściem na
eMobilność. MAN opracowuje również sieciowy ekosystem eMobilności, aby zapewnić
swoim klientom płynną obsługę cyfrową.
Optymalne rozmieszczenie akumulatorów i jednostki napędowej
Modułowa architektura akumulatorów sprawia, że eTGX i eTGS są szczególnie przyjazne pod kątem zabudowy nadwozia. Dzięki elastycznemu rozmieszczeniu akumulatorów da się łatwo uzyskać wolną przestrzeń po lewej lub prawej stronie ramy na wysokowydajne pompy, schowki na sprzęt, podpory żurawia i podobne elementy nadwozia o większym rozmiarze. Standardowa instalacja dwóch akumulatorów pod kabiną kierowcy, gdzie w konwencjonalnych pojazdach znajduje się silnik spalinowy zapewnia również korzystny rozkład masy. Przyczynia się do tego także centralne umiejscowienie jednostki napędowej. Znajduje się ona centralnie w ramie i obejmuje synchroniczny silnik elektryczny, falownik odpowiedzialny za konwersję prądu stałego akumulatora na prąd przemienny i sterowanie silnikiem oraz 2- lub 4-biegową, stosowaną w zależności od charakterystyki mocy, skrzynię przekładniową, przekazującą napęd na osie napędowe, sprawdzone w poprzednim portfolio pojazdów, za pomocą konwencjonalnego wału kardana.
W zależności od konfiguracji, silnik elektryczny wytwarza moc 333 KM (245 kW), 449 KM (330 kW) lub 544 KM (400 kW) z odpowiednim maksymalnym momentem obrotowym wynoszącym 800, 1150 lub 1250 Nm. W zależności od wymagań kierowcy, silnik elektryczny może być wykorzystywany jako generator podczas faz wybiegu i hamowania, przekształcając energię kinetyczną pojazdu z powrotem w energię elektryczną. W ten sposób ładowane są akumulatory. Maksymalna możliwa moc rekuperacji odpowiada mocy napędowej silnika elektrycznego, a zatem jest porównywalna z mocą dzisiejszych wysokowydajnych hamulców silnikowych w modelach spalinowych. Podobnie jak w tym przypadku, automatyczna zmiana przełożeń skrzyni biegów zapewnia najlepszą możliwą rekuperację przy zwiększonych prędkościach obrotowych silnika.
Optymalna konstrukcja nośna
Zaletami elektrycznego układu napędowego zastosowanego w eTGX i eTGS, w porównaniu z koncepcjami elektrycznych osi lub podobnych konstrukcji, są, oprócz bardzo dobrej nośności tylnej osi, wysoki poziom komfortu jazdy dzięki niskim masom nieresorowanym oraz dobra ochrona przed uderzeniami i wibracjami jednostki napędowej, bezpiecznie zamontowanej w ramie. Ponadto mechaniczna przystawka odbioru mocy może być łatwo zintegrowana do spełniania funkcji napędu zabudowy, takiej jak pompa hydrauliczna. Podłączenie elektromechanicznej przystawki odbioru mocy również jest proste w eTruck.
Ogólna kombinacja modułowej koncepcji akumulatorów oraz korzystnego dla ładowności i zabudowy umiejscowienia jednostki napędowej pozwala jeszcze na bardzo krótkie rozstawy osi od 3,75 metra, co umożliwia łączenie ciągnika siodłowego ze wszystkimi popularnymi wariantami naczep w ramach dopuszczalnych specyfikacji długości całkowitej. Kompaktowa konstrukcja akumulatorów stanowi przy tym powód, dla którego MAN może zaoferować eTruck jako wersję „low deck” o wysokości wewnętrznej przestrzeni ładunkowej wynoszącej trzy metry. Obszarem zastosowania pozostaje tutaj przede wszystkim logistyka produkcji, np. w przemyśle motoryzacyjnym, szczególnie predestynowanym do szybkiego przejścia z oleju napędowego na napęd elektryczny, ze względu na swoje profile zastosowań ze standardowymi przewozami między centrami logistycznymi.
Elektrycznie jeszcze lepiej: zrelaksowana jazda z wysokim poziomem komfortu
Kierowcy eTGX i eTGS nie muszą obawiać się kontaktu z nową technologią. Wewnątrz kabiny witają ich znajomy, skoncentrowany na nich układ kokpitu i znajoma logika obsługi, uzupełniona o typowe funkcje obsługi pojazdów elektrycznych, takie jak ustawienia optymalnego wykorzystania rekuperacji, obejmujące również funkcję hamowania ciągłego. Można ją obsługiwać zarówno za pomocą znanej dźwigni na kolumnie kierownicy po jej prawej stronie, jak i za pomocą opcjonalnego trybu „One-Pedal-Driving”. W tym przypadku intensywność rekuperacji rośnie, im bardziej kierowca zmniejsza nacisk na pedał przyspieszenia. W ten sposób może on z wyczuciem regulować prędkość jazdy bez konieczności używania hamulca, a jednocześnie dostarczać energię kinetyczną auta z powrotem do akumulatorów w postaci energii elektrycznej. Całkowicie nowo opracowany, w pełni cyfrowy zestaw wskaźników dostarcza zaś informacji o stanie naładowania akumulatorów, zużyciu energii i jej odzyskiwaniu.
W modelu elektrycznym energia z akumulatorów służy nie tylko do czystej jazdy, ale także do funkcji zapewniających komfort, takich jak ogrzewanie lub chłodzenie kabiny. Aby uzyskać jak najwyższą wydajność, główny system zarządzania temperaturą pojazdu inteligentnie łączy obwody chłodzenia i ogrzewania kabiny, jednostki napędowej i zarządzania temperaturą akumulatorów wysokonapięciowych, aby efektywnie wykorzystywać nadmiar ciepła wytwarzanego podczas pracy do ogrzewania kabiny i używać do tego dodatkowej energii z akumulatorów tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Powyższe gwarantuje dobrą kontrolę temperatury nawet w warunkach zimowych w kabinach wszystkich rozmiarów. Odpowiada to w pełni ofercie gamy obecnych pojazdów z silnikami wysokoprężnymi z szeroką kabiną dla TGX i węższą dla TGS, każda dostępna w trzech wersjach wysokości dachu.
NOWY MAN eTruck 4×2 BL / LL SA
Silnik – centralny synchroniczny
Akumulatory Litowo-jonowe produkowane przez MAN o pojemności użytkowej od 320 do 480 kWh
Ładowanie akumulatora – CCS do 375 kW / ładowanie MCS do 750 kW
Rekuperacja podczas hamowania silnikiem
Moc – zakres mocy silnika od 330 do 400 kW
Skrzynia przekładniowa – 4-biegowa
Kabina GX
Dopuszczalna masa – do 44 000 kg całkowita zestawu
Zasięg – dzienny od 600 do 800 km
Emisja – zeroemisyjność – zero CO2, zero NOx
Zastosowanie – długodystansowy, dostępne również podwozia w konfiguracji osi 4×2 i 6×2 do zastosowań komunalnych i dystrybucyjnych
Next Level Truck
To najnowsza technologia zastosowana w nowej generacji pojazdów MAN eTruck, która
łączy w sobie zarówno walory ekologiczne, jak i ekonomiczne. Modele MAN eTGX i eTGS,
oprócz bezemisyjnego układu napędowego, oferują doskonałe właściwości
jezdne i wygodę użytkowania.
Tekst: Jarosław Brach
Zdjęcia: Producent
