W Niemczech i Hiszpanii działają już dwa centra naprawy akumulatorów MAN, a w latach 2024 i 2025 w Europie powstaną kolejne. Oznacza to szybki czas reakcji i krótki czas transportu w przypadku uszkodzenia akumulatora. Następuje też transfer wiedzy specjalistycznej wewnątrz firmy. Przy tym występują standaryzowane procesy naprawcze dla wszystkich typów akumulatorów elektrycznych pojazdów użytkowych MAN. Tym samym zamknięta pętla akumulatorów – obieg zamknięty przyczynia się do osiągnięcia celów firmy MAN w zakresie zrównoważonego rozwoju w ramach strategii gospodarki o obiegu zamkniętym: celem jest zamknięta pętla akumulatorów
W latach 2024 i 2025 MAN Truck & Bus otworzy centra naprawy akumulatorów we Włoszech, Danii/Norwegii, Austrii, Belgii, Holandii, Francji, Polsce i Wielkiej Brytanii, a w planach są kolejne kraje w Europie. W ciągu najbliższych dwóch lat w te centra zostaną zainwestowane miliony. Dwa centra naprawy akumulatorów działają już w Niemczech (zakład w Hanowerze-Laatzen) i Hiszpanii (Barcelona). Uruchomienie węzłów naprawy akumulatorów w Europie jest konieczne, ponieważ pierwsze egzemplarze nowej generacji MAN eTruck zostaną dostarczone klientom w 2024 roku. Ponadto na drogach Europy jeździ już ponad 1000 akumulatorowo-elektrycznych autobusów miejskich MAN i przeszło 2400 w pełni elektrycznych aut dostawczych tej marki. Wraz ze wzrostem produkcji eTruck w nadchodzących latach liczba pojazdów elektrycznych będzie nadal znacząco rosła. Producent pojazdów użytkowych z siedzibą w Monachium intensywnie przygotowuje się zatem do tego w swojej organizacji serwisowej. Christopher Kunstmann, starszy wiceprezes ds. zarządzania obsługą klienta w MAN Truck & Bus, stwierdza „Naprawa akumulatorów jest dla firmy MAN koniecznością, aby na wysokim poziomie zapewnić efektywność ekonomiczną i gotowość eksploatacyjną pojazdów elektrycznych naszych klientów. W dużym stopniu przyczyniamy się też do podejścia akumulatorów trakcyjnych w obiegu zamkniętym, gdyż wydłuża to żywotność akumulatora pojazdu, co oszczędza ważne zasoby”.
Pierwsze centrum naprawy akumulatorów i związane z nim budowanie kompetencji w zakresie naprawy akumulatorów datuje się na rok 2020. Pierwsze naprawy pilotażowe i dokumentacja procesowa przeprowadzono dla akumulatora elektrycznego auta dostawczego eTGE, które zostało wprowadzone na rynek w roku 2020. Wcześniej, bo w 2018 roku pojawiły się akumulatory do dystrybucyjnej ciężarówki MAN eTGM, która została wprowadzona na rynek w małej serii w 2020 roku. oraz doszło do rozpoczęcia seryjnej produkcji elektrycznego autobusu miejskiego Lion’s City E – także w 2020 roku. Przeprowadzono próby naprawcze w przypadku wszystkich tych akumulatorów przeszkolono pracowników, stworzono instrukcje napraw i zdefiniowano wymagania dotyczące miejsca pracy.
Wiedza ta, zdobyta w pierwszym centrum naprawy akumulatorów MAN w Hanowerze-Laatzen, jest obecnie sukcesywnie transferowana na inne rynki. Cel polega na prowadzeniu centrum naprawy akumulatorów na każdym rynku, na którym MAN jest reprezentowany w sprzedaży akumulatorowo-elektrycznych pojazdów użytkowych. Krótkie trasy transportowe i wysoko wykwalifikowani technicy na miejscu zapewnią szybką naprawę akumulatora. Minimalizuje to przestoje taboru.
W MAN-ie centrum naprawy akumulatorów musi spełniać określone kryteria oparte na praktycznym doświadczeniu i normach prawnych obowiązujących w poszczególnych krajach. Z jednej strony do obsługi poszczególnych typów akumulatorów pojazdów potrzebne są odpowiednie narzędzia wysokonapięciowe i specjalne. Poza tym dla pracujących tam elektryków musi być dostępny specjalny sprzęt ochronny. Pomieszczenia spełniają również określone wymagania, mają m.in. kontrolę dostępu, podwójne drzwi, klimatyzację, koncepcję wentylacji, gniazdko 400 V i żuraw ładunkowy.
Podstawowym celem MAN Truck&Bus jest jak najdłuższe wykorzystanie akumulatora pojazdu. Dlatego naprawy i regeneracja znajdują się w centrum obecnych działań. Od 2023 roku podmiot przewodzi projektowi REVAMP, w którym uczestniczy konsorcjum dziewięciu partnerów z przemysłu i nauki. Celem trzyletniego projektu jest automatyzacja procesu oceny stanu zużytych akumulatorów samochodowych. Wiedza ta zostanie wykorzystana do ekonomicznej regeneracji akumulatorów, tak aby można je było następnie wykorzystać w pojazdach (drugie użycie) lub do innych celów (drugie życie). Projekt REVAMP jest finansowany przez Federalne Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu (BMWK).
Naprawa i regeneracja akumulatora to kluczowe elementy strategii Battery Closed Loop i strategii zrównoważonego rozwoju MAN. Niezbędna sa przy tym wydajność diagonalna akumulatora i ekonomiczny jego demontaż. Nadrzędnym celem jest utworzenie zamkniętego obiegu akumulatorów. Ważnymi kamieniami milowymi w tym cyklu akumulatorów są, po pierwszym użyciu w pojeździe, dalsze użytkowanie w pojeździe (drugie użycie) lub w innym zastosowaniu (drugie życie).
Aby zamknąć zamknięty obieg cennych materiałów akumulatorowych, MAN już teraz koncentruje się na recyklingu i powrocie surowców wtórnych (recyklatu) do nowych ogniw akumulatorowych. Rosnące zapotrzebowanie na ogniwa akumulatorowe do elektryfikacji oferty MAN spowoduje wzrost emisji gazów cieplarnianych w łańcuchu dostaw, chyba że zostaną podjęte specjalne działania, aby temu przeciwdziałać. Stosowanie materiałów wtórnych jest jedną z możliwych dźwigni, którymi należy się zająć, aby zdekarbonizować gorące punkty ogniw akumulatorowych. W ten sposób przyczyniamy się też do osiągnięcia zerowej emisji gazów cieplarnianych netto, do czego MAN zobowiązał się w 2021 roku w ramach inicjatywy Science Based Targets (SBTi).
Warunkiem istnienia zamkniętej pętli akumulatora jest dostępność wystarczającej ilości materiału pochodzącego z recyklingu. Aby mieć pewność, że tak będzie w przyszłości, MAN współpracuje obecnie ze swoją spółką-matką TRATON SE i COE (Centrum Doskonałości) w Volkswagen AG nad koncepcjami, które umożliwią cykle zamknięte. Celem jest zapewnienie w przyszłości wystarczającej ilości recyklatu do nowych akumulatorów, aby osiągnąć wartości docelowe określone w nowym rozporządzeniu Unii Europejskiej w sprawie akumulatorów (BattVO).
W 2023 roku MAN Truck & Bus został także partnerem monachijskiej sieci start-upów Circular Republic, aby zbliżyć się do celu, jakim jest Battery Closed Loop. Circular Republic jest częścią UnternehmerTUM GmbH i postawiła sobie za zadanie zrzeszanie uznanych firm i start-upów dla wdrażania i dalszego rozwoju innowacji w gospodarce o obiegu zamkniętym. W ramach pierwszego projektu pod przewodnictwem Circular Republic MAN współpracuje z innymi partnerami kooperacyjnymi nad półautomatycznym demontażem akumulatorów trakcyjnych i recyklingiem modułów ogniwowych.

    Tekst: Jarosław Brach

    Zdjęcia: Producent