Volvo FMX 8×8 z integralnie opancerzoną kabiną w roli ciężkiego tzw. transportera logistycznego
Jednym z najnowszych wojskowych produktów proponowanych przez Volvo Defense jest wariant 4—osiowy – tzw. ciężki transporter wsparcia logistycznego z serii FMX, z integralnie opancerzoną kabiną. Analizując bowiem zmiany na współczesnym polu walki, w tym przenikanie się konfliktów asymetrycznych i klasycznych oraz wzrost zagrożenia ze strony środków napadu powietrznego w postaci dronów, Volvo Defense nawiązało współpracę z globalnym producent opancerzenia – firmą NP Aerospace. Otrzymała ona od Volvo Defense nowy kontrakt na projekt, produkcję i dostawę kompozytowych kabin opancerzonych do zmilitaryzowanych wersji ciężarówek serii Volvo FMX. W ramach tego kontraktu, który został wygrany w przetargu w październiku 2022 roku, NP Aerospace opracowała unikatowe rozwiązanie dla w pełni opancerzonych kabin ciężarówek, spełniające specyficzne wymagania NATO STANAG 4569 i AEP-55 dotyczące ochrony przed wybuchami, pociskami balistycznymi i odłamkami pocisków artyleryjskich. Standardowe opancerzenie spełnia co najmniej wymagania STANAG Level 2 (KE i FSP), z możliwością rozbudowy do STANAG Level 3 (KE i FSP) dzięki dodatkowym pakietom opancerzenia. Możliwość zapewnienia ochrony STANAG poziomu 3 w pojedynczo-osiowym pojeździe ciężarowym to innowacja wiodąca w branży. Ma to zapewnić modułowość i elastyczność, które przyniosą korzyści klientom końcowym, a jednocześnie przestrzeń na systemy wentylacji ABC, sprzęt radiowy i systemy walki radioelektronicznej.
Volvo Defense podkreśla, że wybrało NP Aerospace ze względu na ich możliwości w zakresie projektowania i produkcji opancerzenia pojazdów, zdobyte w licznych złożonych programach realizowanych we współpracy z dużymi organizacjami obronnymi. Kabiny ciężarówek są w pełni zintegrowane przez NP Aerospace w siedzibie głównej firmy zajmującej się produkcją i projektowaniem pojazdów opancerzonych w Coventry w Wielkiej Brytanii, a następnie dostarczone do Volvo Defense w Göteborgu w Szwecji, gdzie przeprowadzona jest ostateczna integracja. Przy tym NP Aerospace w pełni wspiera Volvo Defense w globalnych działaniach sprzedażowych dla opancerzonej rodziny ciężarówek Volvo FMX.
Wybrany tu jako pojazdowa baza FMX należy do specjalizowanego i specjalistycznego typoszeregu FMX, którego przedstawiciele po zmilitaryzowaniu noszą oznaczenie FMX-M (Military/Militarized). Jako FMX-M miały one swoją premierę na DSEI w 2023 roku i Eurosatory w 2024, a polską we wrześniu 2025 roku na targach MSPO. Samochody te powstają zgodnie z zasadami budowy modułowej, wskutek czego zawierają wiele tych samych kluczowych komponentów i rozwiązań, a najważniejsze podzespoły – moduły, niczym legendarne klocki Lego, przy pewnych oczywistych ograniczeniach, da się w miarę łatwo przenosić pomiędzy poszczególnymi kompletacjami docelowymi.
Pokazywany 4-osiowy zmilitaryzowany FMX-M – typ FMX-M 8×8 CHU, z systemem załadowczym – systemem obsługi kontenerów (Container Hadling Unit), został przygotowany do pełnienia roli ciężkiego transportera wsparcia logistycznego. Pojazd ten wyróżniały właśnie dwie zasadnicze cechy – napęd 8×8 oraz integralnie opancerzona kabina-kapsuła. Teraz w nowym FMX postawiono już bowiem na klasyczne, w pełni mechaniczne przenoszenie napędu na obie osie przednie.
Drugi kluczowy zaznaczony wyznacznik tego auta to integralnie opancerzona kabina kapsuła, z modułami – płytami pancerza zewnętrznego przykręcanymi do struktury nośnej. Zgodnie z obecnymi standardami jej stopień naturalnego maskowania podnosi się poprzez przejęcie jak największej liczby elementów ze standardowej nieopancerzonej cywilnej kabiny. Nie inaczej sytuacja się prezentuje i w tym przypadku. Z cywilnych FMX przejęto cały stalowy zderzak przedni, z bocznymi, pionowymi, ukośnymi reflektorami, chronionymi stalowymi poziomymi pręcikami. Do tego cywilny jest moduł schodów wejściowych, składający się trzech górnych stopni stałych i dolnego – najniższego wahliwego. Poza tym zastosowano stalową opancerzoną atrapę przednią, mocno nawiązującą stylistycznie do oryginalnej atrapy. Jest ona wybrzuszona i zaokrąglona na swoich bokach. W jej części środkowej u dołu zlokalizowano przykręcany za pomocą czterech śrub – po dwie w pionie z każdego boku ułożone jedna nad drugą – wydłużony poziomy prostokątny panel z sześcioma poziomymi, wydłużonymi, prostokątnymi, wąskimi wlotami powietrza, ułożonymi w trzy kolumny po dwa w jednej kolumnie (dwa wiersze z trzema wlotami w jednym wierszu). Ponad tym znajduje się duży, stylizowany znak koncernu, a ponad tym znakiem panel odchyla się do tyłu pod dosyć znacznym kątem, tworząc tam jednolitą powierzchnię z jedynie u góry pośrodku dwoma otworami, każdy w kształcie odwróconego trapezy. Jednocześnie ta nachylona powierzchnia płynnie przechodzi w górny panel z szybami, o tym samym kącie nachylenia do tyłu. Panel ten zawiera stalowe, pancerne obramowanie, przykręcane do struktury nośnej oraz dwie szyby (szyba dzielona), każda w kształcie poziomego prostokąta z lekko ściętym każdym z naroży. Szyby te cechują się nieco ograniczoną powierzchnią. Każda z nich jest też wycierana przez jedną wycieraczkę dolną, zamontowaną pośrodku długości każdej z tych szyb. Całość z przodu uzupełnia górna osłona przeciwsłoneczna. Z boków drzwi są zamocowane przy pomocy solidnych stalowych zawiasów i wyróżniają się nieregularnym kształtem – ich dolna krawędź najpierw jest ukośna, potem pozioma i ponownie – na znacznej części długości – ukośna nad stalowym nadkolem pierwszej osi, tylna krawędź jest na znacznym odcinku jest pionowa i u góry ścięta, górna pozioma, z kolei przednia – w części środkowej pionowa, górnej nachylona do tyłu, zgodnie z kątem nachylenia szyby przedniej. Otwarcie i zamknięcie drzwi umożliwia obrotowy pionowy uchwyt nad schodami. Przy tym zwraca uwagę brak wspomagającego wsiadanie czy wysiadanie zadrzwiowego pionowego uchwytu. Wewnątrz przewidziano miejsce dla 2-3 osób.
Zgodnie z przekazanymi informacjami gwarantowany stopień ochrony balistycznej wynosi 2, z możliwością zwiększenia do 3, z przeciwminowej bazowo 2. Dachowy luk ewakuacyjny może występować jako podstawa dla stanowiska strzeleckiego.
Napęd pochodzi od 6-cylindrowego, rzędowego silnika D13A, z turbodoładowaniem i chłodzeniem powietrza doładowującego, o pojemności 12,8 litra, w standardzie ekologicznym Euro 3. Może być on zasilany paliwem F-34/F-63, uzyskuje moc maksymalną 520 KM i maksymalny moment obrotowy 2500 Nm oraz ma hamulec silnikowy VEB+ o maksymalnej mocy hamowania 375 kW. Układ przeniesienia napędu tworzą: 12-biegowa, zautomatyzowana skrzynia przekładniowa Volvo I-Shift AT2612 (dwa biegi pełzające, dwa biegi wsteczne, specjalne oprogramowanie off-road), z wyprowadzeniem napędu do przystawki odbioru mocy (montaż z tyłu, maksymalnie 650 Nm), skrzynia rozdzielcza i wzmocnione, dwustopniowe – ze zwolnicami w piastach kół – mosty, z blokadami mechanizmów różnicowych, uzupełnionymi o blokady międzymostowe. W zawieszeniu przednich mostów o nacisku łącznym 19000 kg (2×9500 kg) wdrożono trzypiórowe resory paraboliczne, natomiast mostów tylnych o łącznym nacisku 26000 kg (2×13000 kg) poduszki powietrzne dostosowane do warunków terenowych. Opony na wszystkich kołach są pojedyncze, bezdętkowe, Michelin XZL 2 o rozmiarze 395/85R20. Zmianę ciśnienia w oponach umożliwia manualny system pompowania kół (MTIS – Manual Tire Inflation System), z wewnętrznym doprowadzeniem przewodów. Maksymalnie zoptymalizowanym w danych warunkach przenoszeniem napędu zawiaduje automatyczny układ kontroli trakcji
Poza tym wzmocniona rama podwozia ma tradycyjny układ drabinowy – tworzą ją poprzeczki i podłużnice o wysokości 300 mm oraz bazowej grubości 8 mm. Z przodu zainstalowano wzmocniony hak zaczepowy 32 t. Wymagające tego części podwozia dostały stalowe osłony. Zamocowany po prawej stronie stalowy zbiornik paliwa cechuje się pojemnością 405 l. W układzie elektrycznym wdrożono akumulatory 2×210 Ah i alternator 150 A. Układ hamulcowy jest elektronicznie kontrolowany – EBS. Ponadto standardowa skrzynka narzędziowa ma pojemność 200 l, a za kabiną ulokowano m.in.: pionowo poprowadzony wydech, drabinkę wejściową oraz żurawik do koła zapasowego wraz z tym kołem. Co więcej, obsługę kontenera i systemu załadowczego w nocy bądź w innych warunkach ograniczonej widzialności ułatwia oświetlenie LED złożone z dwóch lamp.
Volvo podaje dopuszczalną masę całkowitą FMX-M 8×8 CHU na poziomie 30000 kg, z kolei ładowność – z kabiną standardową – nieopancerzoną – na poziomie 17000 kg. Ponieważ jednak technicznie dopuszczalna masa całkowita równa się 45000 kg, nawet z integralnie opancerzoną kabiną i systemem CHU realna ładowność taktyczna – w warunkach terenowych – przekracza 20000 kg. Dopuszczalna masa całkowita zestawu zawiera się zaś w zakresie od 100000 do nawet 300000 kg po niezbędnych modyfikacjach. Inne kluczowe parametry to: zwis przedni 1515 mm, rozstaw osi 1995+3805+1370 mm, (osie 1-3 5800 mm), zwis tylny 1213 mm, długość całkowita 9896 mm, kąty – natarcia 29°, rampowy 140°, zejścia 36°, zakres temperatur pracy – od -32°C do +49°C, głębokość brodzenia 900 mm, prędkość maksymalna 110 km/h, zdolność pokonywania wzniesień 60%, przechył boczny – pojazd niezaładowany – 30%, promień skrętu – poniżej 12,5 m, maksymalna wysokość możliwej do pokonania przeszkody pionowej – 500 mm, maksymalna szerokość możliwego do pokonania rowu/okopu – 900 mm, zasięg operacyjny – na drogach o nawierzchni utwardzonej – 1000 km. Na liście wyposażenia opcyjnego znalazły się m.in.: z przodu i z tyłu zaczepy holownicze zgodne ze standardami NATO, oświetlenie black-out, uchwyty na kanistry, wkładki przestrzelinowe do opon, centralny system pompowania kół (CTIS), dodatkowe przednie wzmocnione reflektory/reflektory przeciwmgłowe, przednia osłona rurowa, wyprowadzenie w kabinie do konkretnych środków łączności, za kabiną duża pionowa wąska skrzynka na sprzęt i wyposażenie, uchwyty do transportu morskiego/kolejowego/
Tekst: Jarosław Brach
Zdjęcia: Jarosław Brach
