Nowy specjalistyczny pojazd strażacki – ratowniczo-gaśniczy Tatra Force CAS 20 do gaszenia pożarów lasów z możliwością jazdy w terenie oraz funkcją tzw. krabiego chodu

Nowy leśny pojazd specjalny Tatra Force CAS 20/4200/252 – S3LP z zabudową gaśniczą firmy THT Polička to pojazd specjalny przeznaczony do interwencji w najtrudniejszym terenie i w warunkach pożarów lasów. Podwozie trzeciej generacji serii Force opiera się na sprawdzonej koncepcji Tatry z centralną rurą nośną i wahliwymi, niezależnie zawieszonymi półosiami napędowymi, a samochód otrzymał również nowoczesne wyposażenie i rozwiązania techniczne ukierunkowane na trwałość, bezpieczeństwo załogi oraz wydajność podczas interwencji – prowadzenia akcji.
Nowy, najwyższej klasy specjalistyczny pojazd Tatra Force CAS 20 – CAS 20/4000/240 forest fire fighting – został zaprojektowany i zbudowany w oparciu o konsultacje z wieloma użytkownikami, strażakami, posiadającymi doświadczenie w gaszeniu pożarów w Hřensku w Grecji oraz w innych sytuacjach kryzysowych w ekstremalnych warunkach. Pojazd ma 7800 mm długości, 2600 mm szerokości i 2990 mm wysokości oraz może pokonywać przeszkody wodne o głębokości do 1200 mm. Promień skrętu wynosi zaledwie 15 metrów, a kąty natarcia i zejścia równają się odpowiednio 35 stopni z przodu i z tyłu. Maksymalna dopuszczalna masa całkowita sanochodu została przy tym określona na 19000 kg, a prędkość maksymalna z ogranicznikiem sięga 110 km/h, co spełnia wymagania zarówno dla szybkiego poruszania się po drogach, jak i pracy w trudnym terenie.
Sprawdzone podwozie i silnik Tatra, kabina spełniająca wymogi ROPS
Całkowicie metalowa, jednoprzestrzenna – jedmomodułowa, załogowa, wydłużona, czterodrzwiowa kabina jest czteromiejscowa, uzupełniona o dwa fotele awaryjne. Aby zapewnić komfort załogi, wyposażono ją w niezależne ogrzewanie. Spełnia też wymogi ROPS dotyczące ochrony załogi w przypadku dachowania, z elementami ochronnymi zintegrowanymi bezpośrednio w jej konstrukcji. Dodatkowo, zaopatrzoną ją w zewnętrzną, rurową ramę ochronną, również znajdującą się w nadwoziu. Ma ona na celu zapobieganie uszkodzeniom pojazdu podczas przejazdów przez las.
Bazą tego specjalnego pojazdu stanowi podwozie Tatra Force T 815-75RA1T39A00 4×4.1R o rozstawie osi 3900 mm. Ma ono elektronicznie sterowany układ kierowniczy, umożliwiający też hydrauliczne sterowanie tylną osią. W razie potrzeby system można dezaktywować z fotela kierowcy; po przekroczeniu prędkości 50 km/h tylna oś jest automatycznie centrowana, a jej układ kierowniczy blokowany. Elektroniczny układ kierowniczy ma trzy tryby pracy. Tryb Manual Steering umożliwia sterowanie kołami drugiej osi całkowicie niezależnie od położenia kół przednich. Tryb All Wheel Steering dostosowuje sterowanie kołami drugiej osi w zależności od położenia kół przednich, co służy zmniejszeniu promienia skrętu i poprawie zwrotności. Tryb Crab Steering umożliwia zaś skręt kół drugiej osi w zakresie od 0 do 21 stopni w tym samym kierunku co następuje skręt kół przedniej osi, w ten sposób umożliwiając poruszanie się po przekątnej, na przykład wzdłuż przeszkód – tzw. funkcja krabiego chodu
Do napędu służy ośmiocylindrowy, widłasty – V8, chłodzony powietrzem, z turbodoładowaniem i chłodzeniem powietrza doładowującego silnik Tatra T3-928-RE o pojemności 12,7 litra i mocy 340 kW, spełniający normę emisji spalin Euro 5. Napęd od niego przenosi w pełni automatyczna skrzynia biegów Allison 4500, z hydrodynamicznym konwerterem momentu obrotowego, dodatkowo wyposażona w napęd pomocniczy – przystawkę odbioru mocy do napędzania pompy pożarniczej, co pozwala na jej pracę przy prędkościach pojazdu do 10 km/h. Układ przenisienia napędu dopełniają skrzynia rozdzielcza i niezależnie zawieszone pólosie wahliwe. Regulując ciśnienie powietrza w układzie ich zawieszenia, prześwit pojazdu da się zmieniać z fotela kierowcy w zakresie od -120 do +90 mm w stosunku do położenia neutralnego. Ponadto podwozie otrzymało układ centralnego pompowania kół, umożliwiający zmianę ciśnienia w oponach podczas jazdy, tym samym poprawiając zdolność do jazdy po bezdriożach w ekstremalnym terenie. Hamulce to hamulce bębnowe na wszystkich kołach, biorąc pod uwagę pracę w bardzo trudnym terenie z dużym prawdopodobieństwem silnego zanieczyszczenia podwozia. Aby również zwiększyć odporność samochodu w trudnych warunkach, rozdzielacz sprężonego powietrza, przewody elektryczne i rozdzielacz paliwa zostały wyposażone w osłony ochronne termiczne, wytrzymujące temperatury do 200°C przez długi czas i do 1000°C przez 15 minut.
Nadwozie z elementami aluminiowymi i trwałym wyświetlaczem
Specjalnie skonstruowane nadwozie podzielono na trzy oddzielnie połączone sekcje – części. Składa się ono z ramy ochronnej, zbiornika na wodę i środek pianotwórczy ze zintegrowanymi bocznymi przegrodami oraz tylnego schowka na akcesoria i sprzęt pompujący. Rama tylnego schowka jest skręcana z profili aluminiowych i pokryta blachą aluminiową. Wnętrze skrytek – boczne po dwie na każdą stronę – wykonano z aluminiowej blachy profilowanej. Ta sama blacha została również zastosowana na górnej platformie schowka. Boczne otwory schowków są zasłonięte aluminiowymi roletami z uchwytem na całej długości. Z tyłu zamontowano drzwi z podnośnikiem gazowym z roletą, zasłaniające skrzynię ze sprzętem pompującym – tzn. autopompą. Po prawej stronie tylnej ściany znajduje się drabinka umożliwiająca dostęp do górnej platformy roboczej – dachu w formie pokładu roboczego w wydaniu atyposlizgowym.
Poza tym schowki są oświetlone paskami LED na słupku bocznym, a ich otwarcie sygnalizowane jest na tablicy rozdzielczej kierowcy. Półki na akcesoria wykonano z blachy aluminiowej i umożliwiają one dowolne rozmieszczenie sprzętu pożarniczego. Duży sprzęt pożarniczy przechowuje sie w skrzyni z lekką metalową pokrywą na górnej platformie zabudowy. Skrzynia ta jest oświetlona i zamykana na klucz tym samym kluczem, co rolety skrytek bocznych. Kompletacja obejmuje jeszcze hydraulicznie napędzaną wyciągarkę linową. Wyciągarka ta znajduje się za przednim zderzakiem, ma siłę uciągu 38 kN i została zaopatrzona w 30-metrową linę, co ułatwia ratowanie lub zabezpieczanie pojazdu w trudnym terenie.
Inną ważną skladową nadwozia stanowi wyświetlacz LCD, sterujący zabudową i umieszczony w wytrzymałej obudowie zaprojektowanej do wymagających warunków. Charakteryzuje się on bardzo dobrą czytelnością w każdych warunkach oświetleniowych, a dzięki zamkniętemu systemowi operacyjnemu ma podwyższone bezpieczeństwo cybernetyczne, co zmniejsza podatność na nieautoryzowaną ingerencję. Wyświetlacz LCD spełnia wymagania kompatybilności elektromagnetycznej w środowisku motoryzacyjnym (EMC Automotive) oraz wymagania dla maszyn do robót ziemnych i budowlanych oraz pojazdów drogowych. Jest odporny na wibracje i uderzenia, a jego konstrukcja spełnia jeszcze wymogi dotyczące wnikania wody do wnętrza urządzenia zgodnie z poziomem ochrony IP66K. Wyświetlacz ten gwarantuje też niezawodność w zakresie temperatur pracy od -30°C do +70°C, co pozwala na jego użytkowanie w szerokim zakresie warunków klimatycznych. Wyświetlacz ma przekątną 10,1 cala, proporcje obrazu 16:10 i rozdzielczość 1280 × 800 pikseli przy rozdzielczości 149 PPI. Przód pokryto szkłem hartowanym, a panel sterowania składa się z dziesięciu podświetlanych silikonowych przycisków, których funkcje można konfigurować programowo w zależności od potrzeb.
Silne strumienie oraz dysze ochronne kabiny i nadwozia
Zbiornik na wodę i środek pianotwórczy stanowią jedną całość. Zrobiomo go z poliestru wzmocnionego włóknem szklanym. Pojazd może pomieścić 4200 litrów wody i 252 litry środka pianotwórczego. W tylnej części zbiornika zlokalizowano schowki po obu stronach, zamykane aluminiowymi roletami z uchwytami, które uzupełniają możliwości przechowywania całego pojazdu. W tylnej części nadwozia zamontowana także została autopompa pożarnicza THT PKA 2000–400, napędzana silnikiem pojazdu poprzez przystawkę odbikoru mcy i wał. Pompa ta umożliwia interwencję z użyciem niskiego lub wysokiego ciśnienia oraz pracę w obu trybach jednocześnie.
Poza tym pojazd ma na stauie dwa działka wodno-pianowe. Dachowe – tzw, górne zamocowano na zabudowie i jest ono demontowalne. Jego wydajność reguluje się w zakresie od 500 do 2000 litrów na minutę, a efektywny zasięg rzutu sięga 50 metrów. W zestawie znajduje się również stojak do użytku na zewnątrz pojazdu. Drugie z działek wodno-pjanowych to natomiast tzw, dzialko przednie, zamontowane na zderzaku pojazdu, o wydajności od 200 do 800 litrów na minutę przy ciśnieniu 6 barów i sterowane za pomocą proporcjonalnego joysticka i przycisków z kabiny pojazdu. Opcjonalnie można użyć pilota z kablem, a użytkownik może również ustawić powtarzalną ścieżkę ruchu działka.
W zestawie znajduje się 60-metrowy wąż wysokociśnieniowy – tzw. wąż szybkiego natarcia. Jest on stabilny wymiarowo, w pełni płynny i elastyczny na całej długości oraz ma gładką powierzchnię, co ułatwia obsługę. Do węża podłączono kombinowaną dyszę wysokociśnieniową o zmiennym kształcie strumienia z opcjonalnie stałym natężeniem przepływu. Wąż ma także funkcję opróżniania sprężonym powietrzem podłączonym do układu pneumatycznego podwozia, co ułatwia jego opróżnianie po interwencji. Do tego dochodzą dwa obwody dysz ochronnych przed promieniowaniem cieplnym. Pierwszy obwód chroni podwozie i koła pojazdu. Dysze drugiego obwodu znajdują się na dachu i chronią kabinę załogi oraz nadwozie. Oba obwody są zasilane wodą z pompy pożarniczej auta, a system elektronicznie zatrzymuje pracę, gdy poziom wody w zbiorniku osiągnie zadany limit. Operator może wówczas zdecydować, czy wykorzystać pozostałą ilość wody do gaszenia pożaru, czy zachować ją do dalszej ochrony pojazdu.

             Tekst: Jarosław Brach

             Zdjęcia: Producent