Hybrydowa Tatra Force e-Drive do zastosowań militarnych

Światowa premiera nowego modelu Tatra Force e-Drive Hybrid 8×8 miała miejsce w Praskim Centrum Wystawowym w Letňanach w listopadzie 2024 roku podczas targów e-Salon 2024. Pojazd ten stanowi najnowszy wariant rozwojowy rodziny Force w sferze różnych alternatywnych systemów napędowych.

Force e-Drive to wersja z hybrydowym, spalinowo-elektrycznym układem napędowym. Chociaż na targach w Pradze prezentowano egzemplarz w wydaniu cywilnym, lecz przedstawiciele przedsiębiorstwa nie ukrywali, że siły zbrojne mogą się stać jednym z jego głównych odbiorców. Przy czym pojazd ma być równolegle oferowany na rynku cywilnym i wojskowym, gdyż przemawia za tym kilka istotnych czynników. Po pierwsze na opracowanie wyrobu formalnie cywilnego przedsiębiorstwo mogło dostać dofinansowanie z różnych funduszy, w tym unijnych, co w przypadku auta wojskowego było wówczas praktycznie niemożliwe. Po drugie projektowany i docelowo proponowany hybrydowy układ napędowy ma mieć budowę modułową – będą go tworzyć zapewne te same silniki spalinowy i elektryczny, system sterowania i baterie. Jedyna kompletacyjna różnica dotyczyć będzie pojemności pokładowych baterii, zależnej od liczby zabranych modułów i wpływającej na zasięg uzyskiwany w trybie jazdy w pełni elektrycznej. Po trzecie o ile Force pierwszej generacji bazowo powstał dla sektora zbrojeniowego, od 2010 roku zaczęła się jego całkiem udana demilitaryzacja. W rezultacie samochód zaoferowano także odbiorcom z segmentu cywilnego, w tym w pierwszym rzędzie straży pożarnej oraz segmentowi wydobywczemu, w tym kopalniom podziemnym. Zagadnienie odnosiło się głównie do możliwości wykorzystania zasadniczych zalet tej ciężarówki, polegających na połączeniu relatywnie niskiej wysokości, ważnej w trakcie poruszania się przykładowo w podziemnych wyrobiskach i chodnikach, z ponadprzeciętną dzielnością terenową, w tym możliwością jazdy po nawierzchniach piaszczystych, błotnistych czy kamienistych. Po czwarte konfiguracja hybrydowa może zainteresować zarówno siły zbrojne, jak i klientów cywilnych szczególnie z takich działów gospodarki jak budownictwo i kopalnie odkrywkowe, czyli gdy z jednej strony z ciężkim ładunkiem nieraz trzeba pokonywać strome wzniesienia, z drugiej hybrydowy spalinowo-elektryczny hybrydowy układ napędowy pozwala na odzysk części energii w trakcie hamowania, w procesie rekuperacji zamieniając energię kinetyczną w energię elektryczną, gromadzoną następnie w pokładowych akumulatorach. Osobną sferę stanowią ciężkie przewozy ponadgabarytowe, dla których Tatra może zaproponować ciągniki siodłowo-balastowe, mogące tworzyć zestawu do 120000 kg dopuszczalnej masy całkowitej. Po piąte hybrydowy spalinowo-elektryczny układ napędowy eliminuje konieczność doładowania baterii na trasie, co stanowi jedną z kluczowych wad pojazdów w pełni elektrycznych, mogąc funkcjonować w energetycznym pokładowym obiegu zamkniętym. I wreszcie po szóste wspólna produkcja samochodów hybrydowych dla rynku cywilnego i wojskowego pozwoli na zwiększenie je wolumenu, ze wszystkimi związanymi z tym korzyściami w zakresie kosztów.

W samych zastosowaniach wojskowych platforma hybrydowa Tatra Force e-Drive może być wyposażona w kabiny nieopancerzone lub opancerzone w konfiguracji dwu- lub czterodrzwiowej – opancerzone pochodzące z firmy Tatra Defence. Pierwszy prototyp militarny ma być – analogicznie jak w segmencie cywilnym – 4-osiowym, ale potem będą także kompletowane podwozia 2- i 3-osiowe, zgodnie z wymaganiami konkretnych odbiorców,. Modułowy system budowy zdecydowanie ułatwi przygotowanie takich samochodów.

Tatra Trucks opracowuje również zautomatyzowany układ kierowniczy z możliwością zdalnego sterowania dla pojazdów serii Force. W połączeniu z hybrydowym układem napędowym i na przykład dronami rozpoznawczymi oraz obserwacyjnymi ta innowacja otwiera nowe możliwości wdrażania i użytkowania pojazdów w sektorze obronnym. Przede wszystkim taki pojazd sterowany na odległość czy z pewnymi funkcjami jazdy autonomicznej można bez załóg wysyłać w strefy zagrożenia ze strony przeciwnika, w tym jak najbliżej linii frontu. Przy czym funkcja jazdy autonomicznej ma być tutaj fakultatywna – uzupełniająca – tzn. ten sam pojazd bazowo będzie dostosowany także do prowadzenia bezpośredniego przez kierowcę w jego kabinie. Co więcej, w trakcie takiej jazdy autonomicznej pojazd może się poruszać w tzw. trybie skrytym, czyli z ograniczonymi sygnaturami termalną i dźwiękowa (zredukowany poziom hałasu) oraz przy obniżonym poziomie wibracji, co w określonym zakresie ogranicza ryzyko jego wykrycia. Tym samym może on działać możliwie najbliżej linii wroga. Niezwykle ważna pozostaje tu także m.in. możliwość zasilania takich dronów z pokładowego systemu wytwarzania energii, gdyż podczas postoju silnik spalinowy i elektryczny mogą pracować jako stacjonarny agregat, przeznaczony do zasilania w energię elektryczną różnych zewnętrznych urządzeń i osprzętu, w tum wspomnianych dronów.

W rezultacie w niejako docelowym modelu użycia ciężarówka hybrydowa z dronami w trybie jazdy w pełni elektrycznej autonomicznie i skrycie podjedzie jak najbliżej pozycji przeciwnika. Następnie w określonym (zaprogramowanym) miejscu i momencie również autonomicznie wprowadzi te drony do akcji, do momentu ich wypuszczenia mogąc ładować ich pokładowe baterie w oparciu o energie zgromadzoną w swoich pokładowych bateriach.

        Tekst: Jarosław Brach

         Zdjęcia: Producent