Grupa CSG prezentuje Tatra Automation i pojazd TADEAS

W dniach 4 i 5 czerwca w Lipníku nad Bečvou odbyła się 9. doroczna, prestiżowa Konferencja Korpusu Łączności, na której firmy z CSG (Czechoslovak Group) zaprezentowały kilka interesujących projektów badawczo-rozwojowych, nad którymi obecnie pracują i które rozwijają w warunkach polowych. Tatra Defence Systems odpowiadała za koordynację tematyczną poszczególnych wystąpień podmiotów z CSG.

Tatra Defence Vehicle (TDV) zaprezentowała zupełnie nową platformę o nazwie TADEAS (TAtra DEfence Armoured Solution), opracowaną i wyprodukowaną w Czechach, opartą na podwoziu Tatra 6×6. Pojazd oferuje szeroki zakres zastosowań i został opracowany we współpracy z Tatra Trucks, wieloletnim partnerem. Konstrukcja jest dostosowana do integracji szerokiej gamy wyposażenia technologicznego i elektronicznego dla mobilnych stanowisk dowodzenia.

TADEAS należy do kategorii pojazdów średnich i ciężkich, o ładowności do 10 ton, w zależności od poziomu wyposażenia i ochrony, oraz masie całkowitej do 30 ton. Został przeznaczony przede wszystkim do użytku jako wóz dowodzenia, pojazd inżynieryjny, platforma łączności lub pojazd specjalny (ambulans, transporter sprzętu specjalnego itp.), ale może być również wykorzystywany przez służby ratownicze, straż pożarną lub policję. Prezentowany pojazd TADEAS zaopatrzono też w inteligentny system kamer firmy Retia, zapewniający świadomość sytuacyjną i podgląd tego, co dzieje się wokół pojazdu. Retia od dawna zajmuje się nie tylko rozwojem radarów i systemów obrony powietrznej, ale także systemów dowodzenia i kontroli oraz instalacji elektronicznych dla pojazdów wojskowych.

Projekt Tatra Force, obejmujący zautomatyzowaną jazdę z możliwością zdalnego sterowania, został zaprezentowany ekspertom na konferencji zorganizowanej przez Tatra Trucks we współpracy z Politechniką Ostrawską. Podczas dynamicznych pokazów pojazd zaprezentował możliwości nowych technologii związanych z zautomatyzowanym systemem sterowania, a połączenie między samym pojazdem a stacją zdalnego sterowania wykorzystuje środki łączności stosowane przez armię czeską w ramach architektury Taktycznego Systemu Łączności Radiowej.

Ponadto Tatra Defence Systems zaprezentowała specjalistom wojskowym integrację systemów łączności i informacji z pojazdami, ich współpracę z bezzałogowymi statkami powietrznymi oraz wprowadzenie zaawansowanych i przełomowych technologii do naziemnego sprzętu wojskowego.

Tatra Trucks realizuje najbardziej wymagające zamówienia wojskowe na świecie, stale inwestując i modernizując się.
W tym konekście należy wskazać, że Tatra Trucks jest jedną z kluczowych firm czeskiego przemysłu obronnego. Dzięki solidnej konstrukcji, wysokiej sprawności terenowej i niezawodności, pojazdy i podwozia Tatra są wykorzystywane przez wiele armii na całym świecie. Unikatowa konstrukcja podwozia z centralną rurą nośną i wahliwymi osiami słynie z doskonałych właściwości terenowych, idealnych do zastosowań wojskowych. Pojazdy Tatra są często wyposażone w opancerzone kabiny zgodne ze standardami NATO (STANAG 4569) i są kompatybilne z transportem samolotem C-130 Hercules.

Stosunek produkcji wojskowej do cywilnej w Tatra Trucks wynosi obecnie około 70/30.
Tegoroczne cele Tatra Trucks z pewnością nie są skromne: firma chce wyprodukować co najmniej 1750 pojazdów, a zamówienia na ponad 2200 sztuk do 2026 roku są już w trakcie realizacji. Do 2028 roku podmiot chce osiągnąć osiągnąć zdolność wytwórczą na poziomie 2500–3000 pojazdów rocznie, a od 2029 roku planuje produkować do 3300 pojazdów rocznie. Produkcja wojskowa, wspierana sprawdzoną współpracą z innymi firmami Grupy Czechosłowackiej, w szczególności Tatra Defence Vehicle i Excalibur Army, stanowi już znaczną część produkcji Tatra Trucks, sięgającą prawie trzech czwartych. Oprócz własnej konstrukcji podwozia z centralną rurą, Tatra Trucks ma przewagę konkurencyjną na rynku dzięki własnym silnikom i skrzyniom biegów. Rosnący globalny popyt to zarówno szansa, jak i wyzwanie. Tatra Trucks inwestuje w modernizację swojej produkcji. W tym roku obejmuje to nowe obrabiarki do produkcji silników i skrzyń biegów. Budowa nowej hali produkcyjnej o powierzchni 17 000 m² planowana jest na 2026 rok, co znacząco przyczyni się do zwiększenia efektywności produkcji. Istniejące obiekty również zostaną zmodernizowane. Całkowita wartość inwestycji przekracza cztery miliardy koron czeskich.
Pojazdy Tatra stanowią trzon logistycznego potencjału czeskiej armii, kóra dysponuje ponad 3500 ciężarówkami, w tym około 2700 modelami Tatra 815 (konfiguracje 4×4, 6×6 i 8×8) oraz ponad 600 pojazdami Tatra Tactic (dawniej Tatra 810). Wykorzystywane są też pojazdy specjalistyczne, takie jak vz. samobieżna haubica 77 DANA na podwoziu Tatra 815, pojazdy Tatra Force dla drużyn moździerzowych batalionów zmechanizowanych, transportujące moździerze PRAM-L kal. 120 mm, pojazdy T-815/7 PVO przeznaczone do transportu jednostek przeciwlotniczych uzbrojonych w systemy RBS-70N oraz podwozia dla pojazdów opancerzonych TITUS, które w trzech wersjach (KOVS, KOVVŠ i MKPP) zastąpiły słynne, ale beznadziejnie przestarzałe pojazdy Praga V3S.
Stare systemy zakłócające MORUŠ, również na podwoziu V3S, zostały zastąpione systemem STARKOM na podwoziu Tatra 8×8. Ostatnie duże zamówienia obejmują także dostawy trzech typów pojazdów Tatra T-815 (do końca września 2031 roku w ramach umowy ramowej Ministerstwo Obrony Narodowej może zakupić do 872 sztuk), podwozia do haubic CAESAR 8×8, na które armia czeska obecnie czeka, oraz radary MADR i przeciwlotnicze systemy rakietowe SPYDER, które są już włączane do arsenału armii. Podwozie 10×10 będzie również wykorzystywane do transportu mostów inżynieryjnych – towaezyszących LEGUAN, które armia potrzebuje do zapewnienia mobilności czołgów Leopard 2.
Nie możena przy tym pominąć projektów, które nie znalazły jeszcze zastosowania w czeskiej armii. W 2020 roku podpisano umowę między czeską firmą Tatra Export a polską grupą przemysłową Hutą Stalowa Wola (HSW) na wspólne opracowanie taktycznego pojazdu opancerzonego 4×4, opartego na prototypie Patriot II firmy Excalibur Army, na podwoziu Tatra T815-7 Force. Pojazd ten został zaprojektowany jako wóz dowodzenia i rozpoznania dla jednostek artylerii i rakiet, z możliwością dalszych wersji specjalistycznych. W polskiej wersji nosi imię pułkownika Ottokara Brzozy, jest przeznaczony dla 14. Pułku Artylerii Przeciwpancernej i uzbrojony w przeciwpancerne pociski kierowane Brimstone. W Czechach PatriotII ubiega się o przychylność armii w ramach projektu pozyskania uniwersalnej platformy kołowej. Dostępny jest również pojazd opancerzony TADEAS 6×6, młodszy brat pojazdu opancerzonego TITUS, którego rozwój zakończyła w tym roku Tatra Defense Vehicle – trwają negocjacje w sprawie produkcji licencyjnej w Polsce.
Poza tym nie sposób wyobrazić sobie funkcjonowania logistyki Sił Zbrojnych Republiki Słowackiej bez ciężarówek Tatra. Armia tego kraju dysponuje bowiem ponad 800 sztukami starszych modeli Tatra 815 w konfiguracjach 6×6, 8×8 i 10×10 oraz przeszło 100 nowoczesnymi modelami Tatra 815-7. Ponadto Słowacja dołączyła w grudniu 2024 roku do wspomnianego czeskiego kontraktu na zakup nowych Tatr i planuje zakup do 250 pojazdów z platformą zdolnych do transportu kontenerów. Kolejnym bardzo ważnym europejskim użytkownikiem podwozi Tatra stała się armia belgijska. Tatra Trucks, we współpracy z DAF Trucks, dostarcza podwozia dla 879 pojazdów logistycznych (w konfiguracjach 4×4 i 8×8) oraz dziewięciu ciężkich ciągników siodłowych – siodłowo-balastowych 8×8. Niektóre pojazdy są również wyposażone w opancerzone kabiny siostrzanej firmy Tatra Defense Vehicle, która ma siedzibę tuż obok Tatra Trucks w Koprzywnicy. Pojazdy Tatra są również wykorzystywane przez armię holenderską, która ma sześć pojazdów Phoenix w konfiguracji holenderskiej z kierowaną osią tylną do szkolenia i testów kierowców oraz w służbie źandarmerii. Do tego jeden egzemplraz występuje jako ciężki terenowy ratowniczo-gaśniczy.
Innymi użytkownikami ciężarówek Tatry są Siły Zbrojne Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W 1996 roku Tatra wygrała kontrakt na 1127 pojazdów T 816 8×8 (projekt LIWA) z chłodzonym cieczą silnikiem KHD Deutz i automatyczną skrzynią biegów Twin Disc. Oczywiście, do 2012 roku do Indii Tatra dostarczyła 7000 pojazdów, w tym podwozia dla systemów rakietowych Pinaka, Agnibaan i Smerch, radary różnego przeznaczenia, samobieżne haubice kal. 155 mm i długą listę innych rodzajów sprzętu. Pojazdy i podwozia Tatra można znaleźć również w Jordanii, Izraelu, Brazylii i Turcji. Produkowane są na licencji na przykład w Arabii Saudyjskiej. Armia USA wykorzystuje pojazdy Tatra Phoenix 6×6 do utrzymania dróg i prac terenowych na poligonie Grafenwöhr w Niemczech. Mówiąc o Niemczech, nie sposób pominąć niedawnego znaczącego zamówienia dla straży pożarnej Bundeswehry, która zamówiła 77 samochodów ratowniczo-gaśniczych na 2-osiowych podwoziach z gamy Force. W ramach dostaw wspierających obronę Ukrainy, pojazdy Tatra są też wykorzystywane na polu walki – oprócz haubic DANA, DANA M2, DITA, ZUZANA 2 i CAESAR 8×8, wykorzystywane są również wyrzutnie rakiet RM-70 Vampire.
Powyższa lista z pewnością nie jest wyczerpująca, ale daje żywy obraz tego, jak Tatra Trucks była w stanie sprostać najbardziej wymagającym wymaganiom z całego świata, pozostając jednocześnie niezawodnym partnerem dla krajowych sił zbrojnych. Może im zaoferować rozwiązania we wszystkich obszarach technologii kołowej. Rozwiązania te są w pełni krajowe, czeskie, co gwarantuje bezpieczeństwo i stabilność dostaw nawet w czasach kryzysu.

     Tekst: Jarosław Brach

     Zdjęcia: Producent