ČSLA JT-34 i AV-8 – Vyprošťovací automobil T-138 AV-8

Już w latach 60. i 70. armia czechosłowacka używała wojskowe żurawie ČSLA JT-34 i AV-8 – Vyprošťovací automobil T-138 AV-8, nadające się do wykonywania pewnych zadań ewakuacyjnych.

Samochód ratowniczy AV-8 zbudowany został na podwoziu Tatra T-138 PP8V i przeznaczony do ewakuacji sprzętu kołowego oraz do podnoszenia ładunków o masie do 7,5 tony. Wybrane tu jako baza podwozie z serii T138 było 3-osiowe, z układzie napędowym 6×6, z krótka, klasyczną kabiną. Napęd zapewniał silnik wysokoprężny, 8-cylindrowy, widlasty, chłodzony powietrzem, oznaczony jako T 928, o mocy maksymalnej 132,5 kW/178 KM przy 2000 obr./min i maksymalnym momencie obrotowym 720 Nm (531 ft⋅lbf) przy 1200 obr./min. Silnik ten umieszczono przed przednią osią, a wyposażony w suchą miską olejową i nowy, sterowany termostatem wentylator chłodzący w zależności od temperatury oleju silnikowego za pośrednictwem sprzęgła hydraulicznego, aby zmniejszyć hałas i zużycie paliwa. Silnik ten był również używany w transporterze opancerzonym OT-64. Napęd przenosiły dwutarczowe sprzęgło suche i mechaniczna, 5-biegowa skrzynia przekładniowa 5+1 (2-5 biegi zsynchronizowane). Ogumienie na mostach tylnego tandemu było bliźniacze. Wszystkie półosie wahliwe zawieszono oczywiście niezależnie.

Ciężki terenowy samochód ratowniczy AV-8H T 138 w formie zabudowy otrzymał specjalny samochodowy żuraw obrotowy, wyposażony we wciągarkę i specjalne akcesoria do ewakuacji samochodów. Żuraw ten mógł podnosić ładunki do 7,5 tony przy wysuniętych odpowiednich podporach oraz 8 t, gdy wysięgnik był obrócony do tyłu w osi pojazdu, a pojazd był wsparty na podporze. Tym samym nadawał się do wypełniania pewnych funkcji w zabezpieczeniu logistycznym oraz wsparciu przykładowo oddziałów inżynieryjnych. Poza tym wariant ten mógł holować pojazdy o masie do 15 t na wszystkich rodzajach dróg i w terenie oraz transportować ładunki o masie do 5,5 t zawieszone na wysięgniku, zabierając ładunki bliżej tyłu i przodu. Maksymalna masa przewożonego ładunku wynosiła więc 5500 kg, z kolei maksymalna masa podnoszonego ładunku 7500 kg. Do tego dochodziła wciągarka o siła uciągu 10 t, z liną o długości roboczej 100 m. w pozycji transportowej kratownicowe ramię żurawia było odwrócone tyłem do kierunku jazdy. Usuwanie uszkodzonych pojazdów lub transport ładunków odbywało się z prędkością do 50 km/h. Ciężki samochód ratowniczy AV-8H T 138 wyróżniały wymiary – długość 9200 mm, szerokość 2450 mm, wysokość 3080 mm, maksymalna wysokość podczas transportu ładunku 4000 mm, zwis tylny 1400 mm oraz prześwit 290 mm. Poza tym głębokość brodzenia określono na 900 mm, zużycie paliwa: na 36 l/100 km, masę całkowitą na 16100 kg, prędkość maksymalną na drodze na 60 km/h, a zasięg na 650 km. Taki zasięg uzyskiwano dzięki montażowi dwóch zbiorników paliwa: głównego o pojemności 150 l i dodatkowego o pojemności 80 l. Pojazd mógł także holować przyczepy o masie do 15000 kg w warunkach drogowych i 8000 kg w warunkach terenowych. Często łączono go zresztą z przyczepą P 10 o długość – dyszel wsunięty – 2750 mm, dyszel wysunięty – 4250 mm, szerokości 1600 mm, masie własnej 1500 kg i ładowności 10000 kg. Przyczepa ta dostawała opony o rozmiarze 8,25-15 i hamulce: pneumatyczne. Zestaw z przyczepą jednoosiową P-10 z podwójnym ogumieniem był przeznaczony do transportu pojazdów uszkodzonych.

       Tekst: Jarosław Brach

       Zdjęcia: Producent