EWT Automotive Polska, jako autoryzowany dealer i serwis Mercedes-Benz Trucks, prezentował na XXXIII MSPO dwa modele z rodziny Zetros.
Inne warianty pojazdów serii Zetros, od dwuosiowego 4×4 do czteroosiowego 8×8, od 2025 roku są produkowane sukcesywnie z zabezpieczeniem w fabryce ciężarówek w Wörth. Tym samym od 2025 roku klienci będą mogli sukcesywnie zamawiać kabiny integralnie opancerzone w zależności od projektu dla całej gamy produktów serii High Terrain Zetros. W ten sposób Mercedes-Benz Special Trucks poszerza swoje portfolio produktów i będzie w przyszłości mógł oferować rozwiązania samochodowe, w tym chronione kabiny, z jednego źródła, nawet w przypadku dużych zamówień.
Opancerzona kabina kabina zapewnia załodze ochronę przed kulami, minami i minami-pułapkami, nie pogarszając przy tym możliwości pojazdu w terenie. Do tej pory pojazdy produkowane w Wörth były z reguły wyposażane przez firmy partnerskie w opancerzoną kabinę kierowcy przed dostawą do klientów. Mercedes-Benz Special Trucks montuje teraz chronioną kabinę w samym Zetrosie drugiej generacji na potrzeby konkretnych projektów. Przy tym mocno podkreśla, że staje się odpowiedzialny za kompletny wyrób – tzn. cały pojazd, łącznie z opancerzoną kabiną – od fazy rozwoju, przez testowanie i wytwarzanie aż po sprzeda.. Klienci korzystają zatem z kompletnych rozwiązań samochodowych objętych ochroną załogi z jednego źródła. Dla odbiorców oznacza to: jednego partnera kontaktowego, jednego wytwórcę, jeden kompletny pojazd ze zharmonizowanymi komponentami, jedną fakturę. Koncern zapewnia także szeroki serwis i dostępność części zamiennych. Powyższe ma pozytywnie wpłynąć na jakość całości – pojazdu wraz z kabiną, dopracowanie całości w najmniejszych szczegółach, skrócenie czasu dostawy oraz bardziej atrakcyjne ceny. W kwestii dopracowania podkreśla się odpowiednie współgranie takiej kabiny z nośnikiem, w tym maksymalną optymalizację w zakresie integracji w obszarze nacisków, przyłączy, wymiarów i funkcji użytkowych. Przy tym podmiot będzie kontynuować współpracę z producentami opancerzonych kabin i zabudów do pojazdów i podwozi wojskowych w celu realizacji specyficznych życzeń klientów oraz wymagań krajowych.
Ogólnie, jako oddział pojazdów specjalnych Daimler Truck, Mercedes-Benz Special Trucks oferuje wysoki poziom niezawodności i wydajności produkcyjnej oraz zapewnia odpowiedni poziom serwisu i dostępności części zamiennych przez długi okres. W zależności od zamówienia Mercedes-Benz Special Trucks współpracuje również z partnerami zajmującymi się zabudową/producentami OEM w przypadku wariantów opancerzonych. Obecnie integralnie opancerzona kabina, proponowana przez Mercedesa, występuje w dwóch wersjach, różniących się wyglądem, szczegółami budowy oraz ;pochodzeniem od innego dostawcy. Pierwszy typ, montowany na modelu 4-osiowym przeznaczonym dla Kanady, jak wspomniano pochodzi z francuskiej firmy Soframe, drugi od niemieckiego koncernu Rheinmetall, Niemniej możliwe są także analogiczne kabiny od innych wytwórców, w zależności od wymagań danego odbiorcy i jego preferencji w pewnych wybranych obszarach.
Ze względu na fakt, że Zetros jest ciężarówką z kabiną klasyczną, czyli umieszczoną za silnikiem, jej opancerzenie okazuje się o wiele prostsze. Tańsze i szybsze niż kabiny wagonowej, czyli zamocowanej nad silnikiem. Po pierwsze wysunięty do przodu silnik działa jako naturalna bariera ochronna zarówno w sferze ochrony balistycznej, jak i przeciwminowej. Wskutek tego nie trzeba opancerzań przedniej atrapy. Po drugie kabiny klasycznej, w odróżnieniu od wagonowej, nie trzeba podnosić, by dostać się do silnika. Tym samym może ona ważyć więcej – mieć lepsze/cięższe osłony, przy danej masie zabezpieczające wyższe stopnie ochrony. Dodatkowo odpada konieczność instalacji całego mechanizmu podnoszenia, przy kabinie ważącej 3000-4000 kg wzmocnionego i dosyć skomplikowanego. Po trzecie łatwiej się opancerza podłogę, co wzmacnia ochronę przeciwminową. Co więcej, podłoga ta może być płaska, gdyż nie ma wnikającego do wnętrza tunelu silnika. Po czwarte – powiązane z trzecim – da się uzyskać lepszą ochronę przeciwminową przy danej masie osłon, a same osłony mogą mieć mniej skomplikowaną budowę. Wysunięte do przodu – przed kabinę – silnik i oś powodują bowiem, że ewentualna energia powstała po eksplozji miny będzie skierowana bezpośrednio na nie, a nie jak w kabinie wagonowej na tę kabinę i tym samym kierowcę. W naturalny sposób ogranicza to zatem skutki wybuchu pod osią min czy ładunków improwizowanych. Po piąte – w kabinie może być ciszej, gdyż silnik nie wnika do jej wnętrza. Po szóste – cięższa i cofnięta dosyć ciężka kabina oznacza naturalnie lepszy – bardziej równomierny rozkład nacisków na osie. Tzn. nie doprowadza do zbytniego przeciążenia osi przedniej/przednich. Ogólnie kabina klasyczna znajduje się za przednią osią, więc ciężar kabiny nie spoczywa całkowicie na tej osi, ale jest również rozłożony proporcjonalnie na tylną(-e) oś(-y). Oznacza to, że oś przednia nie jest przeciążana przez masywne pancerze na nierównym terenie. Czynnik ten pełni istotną rolę właśnie w trakcie pokonywania terenu czy szczególnie stromego zjazdu ze wzniesienia, gdy ciężka, opancerzona kabina wagonowa może wykazywać tendencję do nurkowania i w rezultacie dodatkowego obciążania/przeciążania osi przedniej/przednich. Poza tym, ze względu na brak silnika pod kabiną, kabina może być osadzona niżej niż wagonowa, co podnosi stabilność samochodu przy przejeździe przez bezdroża. Do tego brak konieczności podnoszenia klasycznej kabiny oznacza, że w momencie naprawy/przeglądu silnika na terenach zagrożonych atakami w kabinie tej może cały czas przebywać członek załogi, przeznaczony do obsługi dachowego zdalnie lub manualnie obsługiwanego stanowiska strzeleckiego. Maska, którą można otworzyć niezależnie od kabiny, zapewnia więc bezproblemowy dostęp do komory silnika w celu przeprowadzenia prac konserwacyjnych i napraw, podczas gdy kabina pozostaje przestrzenią ochronną i nie musi być całkowicie odchylana do przodu, jak w konwencjonalnych ciężarówkach. Powyższe wpływa oczywiście na wzrost bezpieczeństwa żołnierzy w takiej sytuacji.
Generalnie. dzięki kabinie umieszczonej za przednią osią, jazda we wszystkich wariantach Zetrosa jest stosunkowo cicha i komfortowa, nawet w terenie, oraz chroni załogę i ładunek. Wykorzystując te wszystkie elementy integralnie opancerzona kabina do Zetrosa może być relatywnie wysoka. Dzięki temu wzrasta tzw..przestrzeń życiowa dla żołnierzy. Mają oni więcej miejsca, co bywa wskazane, gdy z jednej strony mają założone kamizelki taktyczne uzupełnione o zestaw osłon pancernych/kamizelki kuloodporne, z drugiej zaś w środku wprowadza się kolejne pozycje wyposażenia, takie jak środki łączności, urządzenia zakłócające, dodatkowe pozycje uzbrojenia i wyposażenia osobistego oraz elementy – pulpity do sterowania dachowym stanowiskiem strzeleckim wraz z uzbrojeniem. Ogólnie zmienne punkty mocowania w kabinie umożliwiają także wykorzystanie licznych dodatkowych elementów wyposażenia.
Sama kabina ma typową prostą pudełkowatą stylistykę charakterystyczną dla wielu kabin tego rodzaju, może z wyłączeniem kabin w przekroju w kształcie diamentu. Tu postawiono na proste ściany, bez zbędnych przetłoczeń, zagłębień, pochyleń i nachyleń. Jednocześnie wzrost naturalnego stopnia maskowania uzyskano wskutek przejęcia z modelu bazowego – nieopancerzonego zderzaka, układu osi przedniej oraz kompletnej atrapy silnika, wykonanej ze wzmocnionego tworzywa. Poza tym opancerzone kabiny dla Zetrosa mogą przejąć główne zalety bazowej kabiny nieopancerzonej – są nimi:
-
długość – Zetros otrzymuje wyłącznie kabiny długie;
-
relatywnie duża ilość miejsca wewnątrz, w tym bazowy układ 3-osobowy oraz znaczna liczba schowków o relatywnie znacznej objętości
-
mocowanie „elastyczne’ w trzech punktach, by zbytnio nie usztywniać ramy pojazdu.
Co więcej, zarówno na odmianie bazowej, nieopancerzonej, jak i tym bardziej na odmianach integralnie opancerzonych istnieje możliwość montażu zdalnie sterowanego stanowiska strzeleckiego.
W wersji Rheinmetall zainstalowanej na modelu 3-osiowym szyba przednia, zrobiona z pancernego szkła, jest jednolita – jednoczęściowa, mocno nachylona do tyłu, o dosyć dużej powierzchni, przez co gwarantuje szerokie pole widzenia. Jej oba górne naroża ścięto, gdyż ścięte są same boczne górne naroża kabiny, by ułatwić przerzut strategiczny samochodu na platformach wagonów kolejowych czy w ładowniach samolotów klasy średniej. Obramowanie tej szyby jest stalowe, opancerzone, przykręcane do struktury nośnej kabiny. Obramowanie to zawiera trzy wycieraczki na dole, z kolei w wersjach z dwoma osiami z przodu trzy wycieraczki zamocowano u góry. Niemniej, niezależnie od swojego mocowania, wycieraczki są w stanie efektywnie oczyścić znaczną część szyby. Drzwi zawsze spoczywają na dwóch solidnych zawiasach i różnią się. W odmianach z jedną z osią otwór drzwiowy i tym samym drzwi umiejscowiono z samego przodu kabiny. Dolna krawędź tych drzwi jest pozioma i jedynie na samym końcu mocno wznosi się do wysokości klamki, na wysokości tej klamki pozostaje pionowa, by potem następnie na krótkim odcinku wznosić się i przejść do długiego – około 80% długości, odcinka pionowego. Górna krawędź została zaś poprowadzona poziomo, a przednia w części dolnej pionowo, a części górnej – na wysokości szyby przedniej – została nachylona do tylu o analogiczny kąt, jak ta szyba przednia. Szyba pancerna w tych drzwiach cechuje się małą powierzchnią efektywną i asymetrycznym kształtem – u dołu jest najpierw pozioma, potem się wznosi – patrząc od przodu – na znacznej długości, by przejść w nachylony do przodu krótki odcinek górny. Górną krawędź tej szyby poprowadzono poziomo a przednią pionowo, z wyłączeniem partii górnej i dolnej, gdzie odpowiednie fragmenty są nachylone do przodu – dolny – i do tyłu – górny. Do obserwacji do tylu służą cywilne lusterka z ewentualną stalową osłoną prętową/siatkową. Do środka kabiny wchodzi się po trzech stałych stopniach za osią przednią. Drzwi otwiera się obrotowym uchwytem, a samo wsiadanie czy wysiadanie zdecydowanie ułatwia tylny uchwyt (tzw. rączka), na dole – na wysokości klamki – nachylona do tyłu, powyżej tego nachylenia – na około 90% długości – pionowa.
Gwarantowane stopnie ochrony balistycznej mogą wynosić 3, przeciwminowej 2 lub 3, w obu przypadkach zgodnie ze STANAG 4569. Panele poszycia pancerza są mocowane za pomocą śrub/klejone. Można także zakładać zewnętrzny pancerz prętowy czy siatkowy. Kabinę przygotowano także do zamocowania dachowego zdalnie sterowanego stanowiska strzeleckiego. Do tego przy opracowywaniu opancerzenia kabiny dużą wagę przywiązano do bezpieczeństwa, ergonomii i dobrej widoczności. Chroniona kabina może pomieścić do trzech osób na specjalnych pneumatycznie zawieszonych siedzeniach, z czteropunktowymi pasami bezpieczeństwa. Cały panel tablicy rozdzielczej, wraz ze wskaźnikami, wyświetlaczami i przełącznikami, przejęto z wydania cywilnego nieopancerzonego. W kabinie opancerzonej i w wersji niezabezpieczonej zastosowano mianowicie – gdzie to tylko okazywało się możliwe – jak najwięcej identycznych komponentów, aby ułatwić dostępność części zamiennych i zwiększyć wymienność we flotach mieszanych. Zetros 3242A 6×6 z kabiną opancerzoną i samouszczelniającym się zbiornikiem. Jego zasadnicze wymiary to: długość 9100 mm, szerokość 2450/2500 mm, wysokość 3030/3400 mm, rozstaw osi 4200/5100 mm, promień skrętu – dla rozstawu osi 4200 mm – 12900 mm.. Napęd pochodzi od 6-cylindrowego, rzędowego silnika OM460 o pojemności 12,8 litra, w wykonaniu ekologicznym Euro 3. W zastosowanym tu nastawie uzyskuje on moc maksymalną 310 kW/421 KM i maksymalny moment obrotowy 2100 Nm. Do przeniesienia napędu wykorzystano automatyczną skrzynię przekładniową Allison 4500. Na wszystkich kołach założono pojedyncze ogumienie o rozmiarze 14.00R20. Dopuszczalną masę całkowitą pojazdu określono na 32000/40000 kg, przy naciskach na osie 9000+2×16000 kg (wartość dla tylnego tandemu możliwa do uzyskania przy bliźniaczym ogumieniu. Przy pojedynczym maksymalny nacisk na tylny tandem spada do 2×9000/2×10000 kg. Masa własna podwozia (bez opancerzonej kabiny) to 10395 kg., z kolei dopuszczalna masa całkowita zestawu 80000 kg. Poza tym na wyposażeniu pojazdu znalazł się system stawiania multispektralnej zasłony Rosy.
Tekst: Jarosław Brach
Zdjęcia: Jarosław Brach
